10 mon hai năm 1913 Bắc Giang, Liên bang Đông Dương
Binh nghiệp
Phục vụ
Đội quân Trần Xuân Soạn Khởi nghĩa Cai Kinh Khởi nghĩa Cai Vàng Khởi nghĩa Đại Trận Khởi nghĩa Yên Thế
Năm bên trên ngũ
1884-1913
Đề Thám mặt mày những con cháu của ôngĐề Thám nhập cỗ tây phục
Hoàng Hoa Thám (chữ Hán: 黃花探; 1858 – 10 mon hai năm 1913), thường hay gọi là Đề Dương, Đề Thám ("Đề đốc" Thám) hoặc Hùm linh Yên Thế, là kẻ chỉ huy cuộc khởi nghĩa Yên Thế kháng thực dân Pháp (1885 – 1913).
Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]
Năm 1962 mái ấm phân tích Hoài Nam, nhập một nội dung bài viết đăng bên trên tập san Nghiên cứu vớt Lịch sử, cho thấy thêm Đề Thám sinh vào năm 1858, trước lúc cải kể từ bọn họ Trương quý phái bọn họ Hoàng ông còn đem bọn họ Đoàn. Kể kể từ bại, đa số những tư liệu viết lách về Đề Thám đều nhận định rằng ông gốc bọn họ Trương, hồi bé nhỏ thương hiệu Trương Văn Nghĩa (張文義), sau thay đổi trở thành Trương Văn Thám (張文探), quê quán xã Dị Chế, thị trấn Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên; sau thiên cư lên Sơn Tây (nay bao hàm một trong những phần ngoài thành phố Hà Thành, một trong những phần những tỉnh Phú Thọ, Hòa Bình, Tuyên Quang và toàn tỉnh Vĩnh Phúc), rồi cho tới Yên Thế (Bắc Giang). Cha ông là Trương Văn Thận và u là Lương Thị Minh. Sinh thời, phụ thân u ông đều là những người dân cực kỳ trọng nghĩa khí; cả nhị đều gia tham gia khởi nghĩa của Nguyễn Văn Nhàn, Nông Văn Vân ở Sơn Tây.
Gần phía trên, mái ấm phân tích Khổng Đức Thiêm nhập một nội dung bài viết công tía bên trên tập san Xưa và Nay đang được địa thế căn cứ nhập Đại Nam thực lục – Chính biên (Đệ nhị kỷ, những quyển CII, CXVIII, CXXIII, CLXII, CLXXIII, CLXXIV), Gia phả bọn họ Bùi (Thái Bình) và Gia phả bọn họ Đoàn (Dị Chế) cho thấy thêm Trương Thận (tức phụ thân của Đề Thám) đơn giản biệt danh của một thủ lĩnh dân cày nhằm nổi lên ngăn chặn mái ấm Nguyễn, thương hiệu đó là Đoàn Danh Lại, người xã Dị Chế, thị trấn Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên, bị đồng đội Bùi Duy Kỳ bắt giết thịt đem nộp triều đình nhập mon 9 năm Bính Thân, Minh Mệnh loại 17 (tháng 10 năm 1836). Cũng bám theo mái ấm phân tích Khổng Đức Thiêm, Đoàn Danh Lại với nhị con cái trai: con cái rộng lớn thương hiệu là Đoàn Văn Lễ (sau cải là Trương Văn Leo, ko rõ rệt năm sinh), con cái loại là Đoàn Văn Nghĩa (tức Trương Văn Nghĩa, tức Đề Thám trong tương lai, sinh được bao nhiêu mon thì cha mẹ bị giết thịt hại). Luận điểm đó được Khổng Đức Thiêm xác minh lại nhập kiệt tác Hoàng Hoa Thám (1836–1913).[1]
Chống Pháp[sửa | sửa mã nguồn]
Thời kỳ đầu[sửa | sửa mã nguồn]
Hoàng Hoa Thám nhập cuộc khởi nghĩa của Đại Trận (1870–1875), và được gọi là Đề Dương. Khi Pháp tấn công Bắc Kỳ phiên loại nhất (tháng 11 năm1873), Hoàng Hoa Thám tham gia nghĩa quân của Trần Xuân Soạn, lãnh binh TP Bắc Ninh. Khi Pháp cướp Bắc Kỳ phiên thứ hai (tháng 4 năm 1882), ông nhập cuộc khởi nghĩa của Cai Kinh (Hoàng Đình Kinh) ở Hữu Lũng (1882–1888). Cuối năm 1885 ông nằm trong dựa Phức quay về Yên Thế đứng bên dưới cờ của Lương Văn Nắm (tức Đề Nắm) và phát triển thành một tướng soái tài năng.
Tháng 4 năm 1892, Đề Nắm bị thủ hạ Đề Sặt sát sợ hãi. Hoàng Hoa Thám phát triển thành thủ lĩnh vô thượng của trào lưu Yên Thế, nối tiếp sinh hoạt, lập địa thế căn cứ ở Yên Thế và phát triển thành thủ lĩnh nổi tiếng nhất của trào lưu với biệt danh "Hùm linh Yên Thế". Trong ngay sát 30 năm chỉ huy, ông đang được tổ chức triển khai tấn công nhiều trận, vượt trội là Luộc Hạ, Cao Thượng (tháng 10 năm 1890), thung lũng Hố Chuối (tháng 12 năm 1890) và Đồng Hom (tháng hai năm 1892), thẳng đối mặt với những Thiếu tướng tá Godin, Voyron và Đại tá Frey.
Trong 2 năm (1893 – 1895) quân Pháp đang được triệu tập lực lượng nhằm đàn áp cuộc khởi nghĩa Yên Thế, Pháp ko từ 1 thủ đoạn nào là, kể từ phủ dụ cho tới vây hãm thảm sát. Hoàng Hoa Thám vì chưng phương án du kích tài tình đang được tránh khỏi mũi nhọn của quân Pháp và làm ra cho tới bọn họ những tổn thất u ám. Nghĩa quân Yên Thế đang được trừng phạt nhiều kẻ phản bội, nhập bại với Đề Sặt.
Giảng hòa phiên loại nhất 1894[sửa | sửa mã nguồn]
Thấy ko thể dập tắt được trào lưu, mon 10 năm 1894, Pháp đang được đồng ý giảng hòa, tách nhượng cho tới nghĩa binh tư tổng nằm trong Yên Thế. Nhưng chỉ vài ba mon sau (đến mon 10 năm 1895) Pháp đang được bội ước, giao phó cho tới Đại tá Galliéni kêu gọi hàng trăm ngàn quân với đại chưng yểm trợ ngỏ những cuộc tiến công bên trên quy tế bào rộng lớn nhập Yên Thế, treo phần thưởng 30.000 franc cho tới kẻ nào là bắt được ông. Không đàn áp được trào lưu, Pháp nối tiếp vây hãm, truy xua, chi phí khử cả lực lượng của Kỳ Đồng đang được khai quật trạm gác điền ở Yên Thế nhằm nghĩa binh thất lạc điểm tựa về vật hóa học và lòng tin, buộc Đề Thám cần đồng ý cuộc giảng hòa phiên loại nhị nhập năm 1897.
Giảng hòa phiên loại nhị 1897[sửa | sửa mã nguồn]
Trong rộng lớn 10 năm hòa thôi (từ mon 12 năm 1897 cho tới ngày 29 mon một năm 1909), nghĩa binh Yên Thế đang được với những bước cải tiến và phát triển mới: địa phận sinh hoạt được không ngừng mở rộng kể từ trung du cho tới đồng vì chưng, cho dù là vùng Hà Thành. Hoàng Hoa Thám tổ chức triển khai rời khỏi "đảng Nghĩa Hưng" và "Trung Châu ứng nghĩa đạo" thực hiện nòng cột. điều đặc biệt, Hoàng Hoa Thám đang được lãnh đạo cuộc khởi nghĩa ngày 27 mon 6 năm 1908 nhập trại quân pháo thủ bên trên Hà Thành tuy nhiên tao hoặc gọi là vụ Hà trở thành đầu độc, thực hiện chấn động từng toàn quốc. Hình như, Hoàng Hoa Thám còn xúc tiến bộ xây đắp Phồn Xương trở thành địa thế căn cứ kháng chiến, kín contact với lực lượng yêu thương nước ở bên phía ngoài. phần lớn sĩ phu như Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, Phạm Văn Ngôn, Lê Văn Huân, Nguyễn Đình Kiên... đang được chạm chán Hoàng Hoa Thám và bàn plan kết hợp hành vi, không ngừng mở rộng sinh hoạt xuống đồng vì chưng. Một cánh quân nằm trong Trung Quốc Cách mạng Đồng minh hội của Tôn Trung Sơn và được Đề Thám chu cấp cho nhập một thời hạn nhiều năm.
Lực lượng suy yếu[sửa | sửa mã nguồn]
Ngày 29 mon một năm 1909, Thống sứ Bắc Kỳ đang được kêu gọi 15.000 quân chủ yếu quy và quân khố xanh rờn, 400 quân dõng là một trong lực lượng lớn số 1 từ xưa cho tới khi bại vì thế Đại tá Bataille lãnh đạo tổng tiến công nhập địa thế căn cứ Yên Thế.
Đề Thám vừa phải tổ chức triển khai tấn công trả, vừa phải cần thoái lui ngoài Yên Thế. Nghĩa quân bị tổn thất nặng nề, nhập bại với đàn ông của ông là Cả Trọng bị tử thương. Sau Khi bay ngoài vòng vây, ông lãnh đạo lực lượng còn sót lại phối phù hợp với những toán nghĩa binh đang được xuất hiện ở Vĩnh Phúc Yên tổ chức một cuộc hoạt động chiến, thôn trang chiến có tiếng, thực hiện cho tới quân Pháp nhiều thiệt sợ hãi nhập mon 7 năm 1909. Đầu mon 8 năm 1909, Lê Hoan được tung nhập mặt trận. Đề Thám vừa phải tấn công vừa phải lùi về núi Sáng bên trên sản phẩm Tam Đảo và tấn công thắng một trận cần thiết ở phía trên. Kể kể từ Khi bà Ba Cẩn và phụ nữ út ít của ông là Hoàng Thị Thế bị tóm gọn,[2] lực lượng nghĩa binh sút giảm dần dần và cho tới đầu năm mới 1910 bị tan tan. Đề Thám cần sinh sống ẩn nấp nhập núi rừng Yên Thế nằm trong nhị thủ hạ tâm phúc.
Cái chết[sửa | sửa mã nguồn]
Khởi nghĩa Yên Thế xong xuôi nhập năm 1913. Có những fake thiết không giống nhau về tử vong của thủ lĩnh Hoàng Hoa Thám.
Trong những ngày sau cùng, lực lượng càng ngày càng mỏng tanh, Đề Thám chỉ với vài ba thủ hạ bảo đảm an toàn ở kề bên và liên tiếp cần dịch chuyển. Khi ông cho tới vùng Hố Lẩy, 3 thủ hạ của phụ thân con cái Lương Tam Kỳ vì thế người Pháp sắp xếp trá sản phẩm đang được tiếp cận và hạ thủ ông Khi đang được ngủ[3] nằm trong 2 thủ hạ nhập sáng sủa mồng 5 Tết năm Quý Sửu, tức ngày 10 mon hai năm 1913, tiếp sau đó đem thủ cấp cho ông rời khỏi bêu Phủ lối Yên Thế nhằm uy hiếp dân bọn chúng.[2] Tuy nhiên, với chủ kiến nghi vấn về fake thiết này Khi dẫn 3 vấn đề khác:[2]
Nhà núm quyền Pháp chỉ cho tới bêu đầu với 2 ngày rồi hấp tấp cho tới tẩm dầu, nhen trở thành tro mang đổ xuống ao và ko cho tới công tía hình họa thủ cấp cho những người dân ngăn chặn bị chém giết thịt.
Theo Lý Đào, một người bạn đồng hành cũ của Hoàng Hoa Thám và thông thường tách tóc cho tới Đề Thám nên biết đầu ông với cùng một lối gồ chạy kể từ trán Tột Đỉnh đầu, bên trên khuôn mặt mày với cỗ râu phụ vương chòm, tuy nhiên cái đầu cắm ở Phủ lối không tồn tại lối gồ, cằm không tồn tại râu.
Theo người dân xã Lèo, thủ cấp cho bị bêu là của sư ông trụ trì ở miếu Lèo, vì thế sư ông với dung mạo khá tương tự với Hoàng Hoa Thám và ko thấy xuất hiện tại kể từ hôm bại, có lẽ rằng bị giết thịt nhằm thế địa điểm.
Hoàng Hoa Thám chạy trốn và sinh sống ẩn dật những ngày cuối đời nhập dân bọn chúng, và sau cùng bị tiêu diệt vì thế mắc bệnh.[4] Một số quan liêu lại nhận định rằng ông thất lạc nhập trước thời gian ngày 10 mon hai năm 1913, còn dân bọn chúng lại nhận định rằng ông thất lạc sau thời hạn này.[2]
Hiện bên trên vẫn ko xác lập được phần mộ Hoàng Hoa Thám, việc này cũng đều có nhiều fake thiết không giống nhau và chưa tồn tại Tóm lại sau cùng nhập giới phân tích.[2][4]
Gia quyến[sửa | sửa mã nguồn]
Hoàng Văn ViVợ: Đặng Thị Nho (vợ ba)[5]
Con gái: Hoàng Thị Thế hoặc Marie Beatrice Destham (31/12/1901 – 9/12/1988), con cái nuôi của Toàn quyền Đông Dương Albert Sarraut và Tổng thống Cộng hòa Pháp Paul Doumer.[5][6]
Con trai:
Hoàng Đức Trọng hoặc Cả Trọng (1877–1909). Con trai lớn số 1 của Hoàng Hoa Thám với bà bà xã cả. Là thủ lĩnh cấp cho cao của Khởi nghĩa Yên Thế. Mộ phần và thông thường thờ ông bịa đặt bên trên thông thường Gốc Dẻ (thị trấn Nhã Nam, thị trấn Tân Yên)
Hoàng Hoa Phồn hoặc Hoàng Văn Vi (1908–1945), với nhị người con cái là Hoàng Thị Hải (1928) và Hoàng Thị Điệp (1930)
Trong văn hoá đại chúng[sửa | sửa mã nguồn]
Hình hình họa công cộng[sửa | sửa mã nguồn]
Ở nước ta thật nhiều thành phố Hồ Chí Minh như Hà Thành, Tp. TP HCM, Thành Phố Đà Nẵng, Huế, Nha Trang với trên phố có tên Hoàng Hoa Thám.
Tên trên phố Đề Thám cũng khá được đặt tại thật nhiều điểm như Thành phố Xì Gòn, Thành phố Tỉnh Thái Bình, Thành phố Cần Thơ, Thành phố Cà Mau và một trong những địa điểm không giống, đặc trưng, ngôi trường trung học phổ thông Hoàng Hoa Thám ở Thành Phố Đà Nẵng là ngôi trường với bề dày truyền thống lâu đời trong những công việc huấn luyện và giảng dạy học viên tương đối tốt của 2 quận Sơn Trà và Ngũ Hành Sơn. Học sinh của ngôi trường cứ từng năm 1 phiên lượm lặt thật nhiều thành công xuất sắc và Tỉ lệ Đậu Đại học-Cao đẳng của ngôi trường nằm trong top đầu Thành phố. Năm 2003, ngôi trường được xác nhận là đạt chuẩn chỉnh Quốc gia.
Điện ảnh[sửa | sửa mã nguồn]
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
Truyện Chân tướng tá quân của Phan Bội Châu
Lương Tam Kỳ
Phan Đình Phùng
Hoàng Thị Thế
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
Wikimedia Commons nhận thêm hình hình họa và phương tiện đi lại truyền đạt về Hoàng Hoa Thám.
Hoàng Hoa Thám bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam
Cuộc khang rán chông Phap - Hình hình họa cuộc khởi nghĩa Đề Thám
Nghi vấn chấn động về 'Hùm linh Yên Thế' Trần Đức - Nguyễn Hưởng việt nam net 18/03/2014 02:00 GMT+7
Bình luận