dẹp loạn 12 sứ quân là ai

Loạt bài Lịch sử Việt Nam

Thời chi phí sử Bạn đang xem: dẹp loạn 12 sứ quân là ai Hồng Bàng An Dương Vương Bắc nằm trong phiên I (207 TCN – 40)    Nhà Triệu (207 – 111 TCN) Hai Bà Trưng (40 – 43) Bắc nằm trong phiên II (43 – 541)    Khởi nghĩa Bà Triệu Nhà Tiền Lý và Triệu Việt Vương (541 – 602) Bắc nằm trong phiên III (602 – 905)    Mai Hắc Đế    Phùng Hưng Tự chủ (905 – 938)    Họ Khúc    Dương Đình Nghệ    Kiều Công Tiễn Nhà Ngô (938 – 967)    Loạn 12 sứ quân Nhà Đinh (968 – 980) Nhà Tiền Lê (980 – 1009) Nhà Lý (1009 – 1225) Nhà Trần (1225 – 1400) Nhà Hồ (1400 – 1407) Bắc nằm trong phiên IV (1407 – 1427)    Nhà Hậu Trần    Khởi nghĩa Lam Sơn Nhà Hậu Lê    Nhà Lê sơ (1428 – 1527)    Lê    trung    hưng (1533 – 1789) Nhà Mạc (1527 – 1592) Trịnh–Nguyễn phân tranh Nhà Tây Sơn (1778 – 1802) Nhà Nguyễn (1802 – 1945)    Pháp nằm trong (1887 – 1945)    Đế quốc nước ta (1945) Chiến tranh giành Đông Dương (1945 – 1975)    Việt Nam Dân mái ấm Cộng hòa    Quốc gia nước ta    Việt Nam Cộng hòa    Cộng hòa Miền Nam Việt Nam Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam (từ 1976) Xem thêm Vua Việt Nam Nguyên thủ Việt Nam Các quốc gia cổ Niên biểu lịch sử dân tộc Việt Nam sửa

Loạn 12 sứ quân (chữ Nôm: 亂12使君; chữ Hán: 十二使君之亂, Thập nhị sứ quân chi loạn) là 1 quá trình nội chiến ra mắt vào thời gian cuối thời mái ấm Ngô, kéo dãn dài từ thời điểm năm 944 sau khoản thời gian Ngô Quyền mất mặt cho tới Lúc Đinh Sở Lĩnh thống nhất quốc gia, lập đi ra mái ấm Đinh năm 968, được biên chép vô phần Bản kỷ Ngô sứ quân Ngô Xương Xí.

Cuộc tao loạn này còn có vẹn toàn nhân thâm thúy xa thẳm kể từ quy trình phân hóa xã hội thời Bắc nằm trong, dẫn theo việc xuất hiện nay giai tầng thổ hào, quan tiền lại sở hữu quyền lực mạnh về kinh tế tài chính, chủ yếu trị và đưa đến sự phân nghiền cát cứ. Thực hóa học của cuộc nội chiến này là sự đấu tranh giành giành quyền lực tối cao vô thượng bên trên khu đất Tĩnh Hải quân của những thủ lĩnh khu vực Lúc mái ấm Đường suy giảm, người Việt sở hữu thời cơ đứng lên tranh giành giành quyền chỉ huy. Giai đoạn này còn có nõn mống từ trên đầu thế kỷ X và sở hữu thời cơ trở nên tân tiến mạnh kể từ Lúc Dương Tam Kha cướp mái ấm Ngô, những điểm ko Chịu thuần phục, những thủ lĩnh nổi lên cát cứ một vùng, nhiều người còn xưng Vương như An vương vãi Ngô Nhật Khánh, Vũ Ninh vương vãi Nguyễn Thủ Tiệp, Quang Hiển quốc vương vãi Kiều Thuận, Quảng Trí quân Nguyễn Khoan hoặc tranh giành ngôi vua như Lã Xử Bình, Dương Huy, Đỗ Cảnh Thạc, Kiều Công Hãn và lấy quân xâm lăng cho nhau.

Giai đoạn 12 sứ quân kéo dài hơn nữa hai mươi năm (944–968) và kết thúc đẩy Lúc Đinh Tiên Hoàng thống nhất quốc gia, lập đi ra quốc gia Đại Cồ Việt – Nhà nước phong kiến giảng quyền trước tiên vô lịch sử dân tộc của nước nước ta. Giống với thời Xuân Thu – Chiến Quốc của Trung Quốc và Chiến Quốc (Nhật Bản) của Nhật Bản, quá trình này cũng hoàn toàn có thể xem như là 1 thời kỳ chiến quốc của nước ta.

Bối cảnh và lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Các Hào trưởng trở nên Tiết chừng sứ[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 905, mái ấm Đường suy giảm, Khúc Thừa Dụ là Hào trưởng Chu Diên, được dân bọn chúng cỗ vũ, đang được tiến thủ quân đi ra cướp đóng góp phủ trở nên Đại La, tự động xưng là Tiết chừng sứ. Họ Khúc đang được mở màn thời kỳ tự động mái ấm của những người Việt sau rộng lớn 1000 năm Bắc nằm trong.

Năm 906, tướng tá Nguyễn Nê bám theo mệnh lệnh vua Đường lấy 7000 quân thanh lịch An Nam đề nghị bọn họ Khúc triều cống. Nguyễn Nê dựng bạn dạng doanh ở Thành Quả, lấy bà xã Việt sinh đi ra phụ vương đàn ông về sau là những sứ quân Nguyễn Khoan, Nguyễn Thủ Tiệp và Nguyễn Siêu.^[1] Cũng vô thời kỳ mái ấm Đường suy giảm, nhiều thủ lĩnh Trung Hoa chạy loàn xuống Tĩnh Hải quân lập ấp tuy nhiên con cái con cháu bọn họ về sau trở nên những sứ quân như Đỗ Cảnh Thạc và Trần Lãm.

Năm 918, Khúc Hạo mất mặt, Khúc Thừa Mỹ lên thay cho yếu hèn, bất lực mặc dù đang được sở hữu Đại La (Hà Nội) vẫn ko kiểm soát nổi những hào trưởng khu vực, nên cầu viện mái ấm Hậu Lương (Trung Quốc). Quân Nam Hán tiến thủ thanh lịch, bắt Khúc Thừa Mỹ và đưa về Quảng Châu Trung Quốc.

Năm 931, hào trưởng Dương Đình Nghệ kể từ Ái châu tiến công xua đuổi Thứ sử Lý Tiến của nước Nam Hán, giải tỏa trở nên Đại La. Lưu Cung sai Trần chỉ đem quân thanh lịch tiếp viện. Dương Đình Nghệ dữ thế chủ động xuất hiện trở nên nghênh đón địch, chi tiêu khử viện binh hỗ trợ Nam Hán, chém bị tiêu diệt Trần chỉ. Sau cơ ông tự động lập thực hiện Tiết chừng sứ, sử dụng Ngô Quyền, Đinh Công Trứ (thân sinh của Đinh Sở Lĩnh), Kiều Công Tiễn thực hiện nha tướng tá.

Năm 937, Kiều Công Tiễn, hào trưởng Phong Châu, một tướng tá bên dưới quyền đang được giết mổ kinh Dương Đình Nghệ nhằm cướp quyền với nguyên nhân Đình Nghệ là kẻ phát sinh chết choc của Khúc Thừa Mỹ, chúa cũ của Tĩnh Hải quân.^[2] Hai con cháu nội Tiễn là Kiều Công Hãn và Kiều Thuận về sau trở nên những sứ quân ở sát chống Phong Châu.

Năm 938, Ngô Quyền là con cái rể Dương Đình Nghệ đi ra Đại La giết mổ Kiều Công Tiễn rồi dẹp giặc Nam Hán ở sông Bạch Đằng, đăng vương Vua, lập đi ra mái ấm Ngô, dựng lại quyền tự động mái ấm. Trong số những tướng tá sở hữu Sứ quân Đỗ Cảnh Thạc, Sứ quân Kiều Công Hãn và Sứ quân Phạm Bạch Hổ. Tàn dư bọn họ Kiều còn sót lại là Sứ quân Kiều Thuận chạy về cướp vùng núi Hồi Hồ và link với Ma Xuân Trường tóm gọn những trưởng tộc miền núi.

Triều đình Cổ Loa dẹp loạn[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 944, Ngô Quyền mất mặt, đàn ông Dương Đình Nghệ là Dương Tam Kha cướp ngôi, tự động lập bản thân thực hiện vua, xưng Dương Bình vương vãi. Ngô Xương Ngập (con trưởng Ngô Quyền) chạy về mái ấm một hào trưởng là Phạm Lệnh Công ở thôn Trà Hương (Hải Dương). Dương Tam Kha phụ vương phiên sai quân cút bắt Ngô Xương Ngập tuy nhiên ko được.

Từ Lúc Dương Tam Kha lấy ngôi của phòng Ngô, tăng nhiều điểm ko Chịu thần phục. điều đặc biệt là loàn ở nhị thôn Đường - Nguyễn, nhiều thủ lĩnh nổi lên kháng đối như Sứ quân Ngô Nhật Khánh ở Đường Lâm (thôn Đường) và Sứ quân Nguyễn Khoan nổi dậy ở Tam Đái (thôn Nguyễn), Sứ quân Phạm Bạch Hổ là con cái của Phạm Lệnh Công cướp Đằng Châu, Sứ quân Trần Lãm cướp lưu giữ ở Cha Hải Khẩu.

Năm 950, Dương Tam Kha sai Ngô Xương Văn (con Ngô Quyền) cút tiến công 2 thôn Đường Lâm và Nguyễn Gia Loan ở Tỉnh Thái Bình. Ngô Xương Văn nhận định rằng đấy là những ấp không có tội và thuyết phục những tướng tá dẫn quân quay trở về lật sập Dương Tam Kha. Xương Văn ko giết mổ Tam Kha, chỉ giáng xuống thực hiện Chương Dương công. Ngô Xương Văn tự động xưng thực hiện Nam Tấn Vương, đóng góp đô ở Cổ Loa, cho những người đón anh trai Ngô Xương Ngập về nằm trong thực hiện vua, là Thiên Sách Vương. Lúc cơ nằm trong tồn bên trên nhị vua là Thiên Sách Vương và Nam Tấn Vương, sử sách gọi là Hậu Ngô Vương.

Năm 951, Hậu Ngô Vương tiến thủ tiến công Đinh Sở Lĩnh ở Hoa Lư rộng lớn một mon ko được đành đem Đinh Liễn về Cổ Loa thực hiện con cái tin tưởng. Cũng kể từ cơ Ngô Xương Ngập thường xuyên quyền, ko mang đến Xương Văn tham gia chính vì sự nữa.

Năm 954, Ngô Xương Ngập bị dịch thượng mã phong tuy nhiên bị tiêu diệt, chỉ với một vua là Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn.

Sau Lúc Thiên Sách vương vãi mất mặt, thủ lĩnh ở quận Thao Giang là Chu Thái quật cường ko thần phục mái ấm Ngô. Nam Tấn vương vãi thân hành cút tiến công, chém được Chu Thái.^[3] Cũng sau thời hạn này, Ngô Xương Văn cút tiến công giặc Lý Huy/Dương Huy ở châu Tây Long, đóng góp quân ở cửa ngõ Phù Lan, xuyên suốt mon trời giặc tan mới mẻ rút quân về bên.

Chiến tranh giành trong những sứ quân (966-968)[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 965, Ngô Xương Văn cút tiến công thôn Đường tức Đường Lâm của sứ quân Ngô Nhật Khánh và thôn Nguyễn Gia Loan của sứ quân Nguyễn Tỉnh Thái Bình bị phục binh phun nỏ bị tiêu diệt.^[4] Khi Ngô Xương Xí nối ngôi, Ngô Nhật Khánh là bằng hữu nằm trong bọn họ cũng kéo quân kể từ Đường Lâm về Cổ Loa tranh giành giành.^[5]

Cũng vô năm 965 Thứ sử Phong Châu Kiều Công Hãn kéo quân về triều đình Cổ Loa nằm trong tranh giành ngôi vua với Lã Xử Bình,^[6][7] con cái của Ngô Xương Ngập là Ngô Xương Xí nên tháo lui về lưu giữ khu đất Bình Kiều, trở nên Ngô Sứ quân. Theo sử gia Ngô Thì Sĩ "thì khi cơ Nam Tấn mới mẻ mất mặt, nội địa rối ren, Đinh Liễn sở hữu công dẹp loàn, lại được phong tước đoạt, chứ chẳng giống như các con cái tin tưởng tầm thông thường nhân khi tao loạn tuy nhiên trốn về". Đinh Liễn sau 15 năm thực hiện con cái tin tưởng ở Cổ Loa đang được về bên Hoa Lư, nằm trong phụ vương là Đinh Sở Lĩnh thanh lịch đầu quân mang đến Sứ quân Trần Lãm ở Tỉnh Thái Bình.

Năm 966 Thứ sử Dương Huy, Thứ sử Kiều Công Hãn, Tham mưu kế Lã Xử Bình và Nha tướng tá Đỗ Cảnh Thạc tranh giành nhau thực hiện vua.^[8] Đinh Sở Lĩnh giết mổ được Lã Xử Bình, trấn áp được trở nên Cổ Loa. Các tướng tá Kiều Công Hãn, Đỗ Cảnh Thạc bại chạy về Phong Châu và Đỗ Động, nổi dậy trở nên sứ quân.

Các sứ quân đi ra mặt mày xâm lăng lẫn lộn nhau: Phạm Bạch Hổ tiến công Trần Lãm, Lã Đường tiến công Đỗ Cảnh Thạc; Kiều Công Hãn tiến công Nguyễn Khoan; Nguyễn Thủ Tiệp giết mổ Dương Huy cướp Vũ Ninh và tự động xưng là Vũ Ninh vương vãi.^[9]

Năm 967, Sứ quân Trần Lãm mất mặt, Sứ quân Ngô Nhật Khánh kể từ Đường Lâm, Đỗ Động Giang giao hội 500 con trẻ Ngô Tiên chúa tiến công Cha Hải Khẩu, lúc đến khu đất Ô Man thì bị Ngô phó sứ ngăn tiến công nên quăng quật về.^[10] Đinh Sở Lĩnh ngay tắp lự chứa chấp quân cút tiến công, ko cỗ lạc nào là ở cơ ko thu phục. Các sứ quân Phạm Bạch Hổ, Ngô Nhật Khánh, Ngô Xương Xí lấy quân về sản phẩm, lực lượng bọn họ Đinh càng ngày càng vững mạnh. Đinh Sở Lĩnh tiến công dẹp những sứ quân Đỗ Cảnh Thạc, Nguyễn Siêu, Nguyễn Khoan, Kiều Công Hãn, Kiều Thuận.

Năm 968, Đinh Sở Lĩnh nối tiếp tiến công dẹp những sứ quân Lý Khuê, Lã Đường và thống nhất Tĩnh Hải quân, đăng vương hoàng thượng ở đế kinh Hoa Lư, đầu tiên lập đi ra triều đại mái ấm Đinh vô lịch sử dân tộc nước ta.

12 sứ quân[sửa | sửa mã nguồn]

Đến năm 966, tạo hình khá đầy đủ 12 sứ quân cướp lưu giữ những địa phương:

1. Ngô Xương Xí lưu giữ Bình Kiều (Triệu Sơn, Thanh Hóa).^[11]
2. Ngô Nhật Khánh tự động xưng là Ngô Lãm Công, lưu giữ Đường Lâm (Sơn Tây, Hà Nội).
3. Đỗ Cảnh Thạc tự động xưng là Đỗ Cảnh Công, lưu giữ Đỗ Động Giang (Quốc Oai và Thanh Oai, Hà Nội).
4. Phạm Bạch Hổ tự động xưng là Phạm Phòng lấn, lưu giữ Đằng Châu (Hưng Yên).
5. Kiều Công Hãn tự động xưng Kiều Tam Chế, lưu giữ Phong Châu (Phú Thọ).
6. Kiều Thuận tự động xưng là Kiều Lệnh Công, lưu giữ Hồi Hồ (Cẩm Khê, Phú Thọ).
7. Nguyễn Khoan tự động xưng Nguyễn Tỉnh Thái Bình, lưu giữ Tam Đái (Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc).
8. Nguyễn Siêu tự động xưng là Nguyễn Hữu Công, lưu giữ Tây Phù Liệt (Thanh Trì, Hà Nội).
9. Nguyễn Thủ Tiệp tự động xưng là Nguyễn Lệnh Công, lưu giữ Tiên Du (Bắc Ninh).
10. Lý Khuê tự động xưng là Lý Lãng Công, lưu giữ Siêu Loại (Thuận Thành, Bắc Ninh).
11. Trần Lãm tự động xưng là Trần Minh Công, lưu giữ Cha Hải Khẩu (Thái Bình).
12. Lã Đường tự động xưng là Lã Tá Công, lưu giữ Tế Giang (Văn Giang, Hưng Yên).

Theo Việt sử kỷ yếu: "Từ Lúc Dương Tam Kha cướp vị xưng vương vãi, lòng người ko phục. Các thổ hào sở hữu quân group hùng cứ từng người một phương, cướp lưu giữ quận ấp, xung đột tranh giành giành tác động, chi tiêu khử cho nhau. Một nước phân liệt phân thành nhiều giang tô. Quốc sử chép là Thập nhị sứ quân. Con số 12 đấy là ko kể những tù trưởng miền rừng núi và bao nhiêu thố hào không nhiều nổi tiếng".^[12]

Có chủ ý nhận định rằng số sứ quân bên trên mang ý nghĩa ước tính mang đến phù phù hợp với số lượng 12 châu Tĩnh Hải quân vì như thế bám theo những tư liệu lịch sử dân tộc và thần tích còn khắc ghi, một vài hero tương tự động tuy nhiên ko được kê vô list sứ quân bên trên. Điển nghe đâu cuốn Tục tư trị thông giám ngôi trường biên của Lý Đảo (Trung Hoa) ghi:

Tĩnh Hải quân Tiết chừng sứ Ngô Xương Văn bị tiêu diệt, tham vấn của Văn là Ngô Xử Bình, nằm trong Phong Châu Thứ sử Kiều Tri Hựu, Vũ Ninh châu Thứ sử Dương Huy, Nha tướng tá Đỗ Cảnh Thạc, bọn ấy nằm trong tranh giành lập. Mười nhị châu của Giao Chỉ đại loàn, ăn cướp nằm trong dấy.

Có thể vô số những nhân vật: Lã Xử Bình, Dương Huy,... hoặc không tồn tại thực ấp, ko nên là thổ hào, loại sử hoặc đang được bị tiêu diệt bên trên thời phồn thịnh của 12 sứ quân.

Theo cuốn "Gốc và Nghĩa kể từ Việt thông dụng" của Nhà Xuất bạn dạng Văn hóa tin tức năm 1998 thì kể từ "Sứ quân" được dịch là "Vua cai trị" (sứ: thống trị, quân: vua). Tại Trung Hoa, Sứ quân còn là một cơ hội gọi tôn xưng dành riêng cho những người sở hữu chức đầu của một châu mục nào là cơ, tức Thứ sử (Theo khái niệm của tự vị Từ nguyên).^[13] Cách gọi này được sử dụng trong những văn bạn dạng kể từ đời Hán cho tới đời Thanh.

Trong những sứ quân trên:

• Ngô Xương Xí và Ngô Nhật Khánh là quý tộc mái ấm Ngô; Phạm Bạch Hổ, Đỗ Cảnh Thạc, Kiều Công Hãn là tướng tá mái ấm Ngô; những sứ quân còn sót lại được xác lập là những thủ lĩnh khu vực.^[14].
• 5 vô số 12 thủ lĩnh cát cứ sở hữu gốc là kẻ Hoa: Đỗ Cảnh Thạc gốc người Quảng Lăng ở tỉnh Giang Tô, Trần Lãm là kẻ gốc Quảng Đông; Nguyễn Khoan, Nguyễn Siêu, Nguyễn Thủ Tiệp là 3 bằng hữu gốc người Phúc Kiến.^[15]
• Kiều Công Hãn, Kiều Thuận là 2 bằng hữu, con cháu nội Kiều Công Tiễn.
• Lực lượng Sứ quân Trần Lãm sau khoản thời gian sứ tướng tá mất mặt thống nhất về với Sứ quân Đinh Sở Lĩnh.

Các sứ quân thông thường được tế bào miêu tả body quả cảm, khí phách nhân vật như: Phạm Bạch Hổ sở hữu body vạm vỡ, mạnh mẽ và uy lực như hổ, lanh lợi rộng lớn người, văn võ tuy vậy toàn; Đỗ Cảnh Thạc bị bọn cướp xẻo mất mặt một phía tai, lòng phẫn nộ sôi nổi, quyết mò mẫm thầy học tập võ; Nguyễn Thủ Tiệp bản thân lâu năm giờ to lớn, ai nghe thấy lời nói cũng nên giật thột, người tao gọi là ông Sấm;^[16]; Kiều Thuận Lúc sinh đi ra sở hữu khả năng chiếu sáng kỳ lạ tràn ngập từng ngôi nhà; Nguyễn Siêu bị tiêu diệt trôi sông 3 mon ko nhừ, nước domain authority vẫn tươi tỉnh vẹn toàn...

Xem thêm: ai là cái gì

Cuốn chủ yếu sử nước ta "Lịch triều hiến chương loại chí" quý phái xếp 12 sứ quân vô list dòng chủ yếu thống những bậc đế vương. Trong số những sứ quân thống trị ở vùng cướp đóng góp, nhiều người đang được xưng Vương hoặc được tôn xưng là Vương như:

• Nguyễn Thủ Tiệp, vốn liếng xưng Lệnh Công (令公), sau xưng Vũ Ninh vương (武宁王), tương tự thương hiệu hiệu một vị vua thời Tam Quốc Triều Tiên.
• Ngô Nhật Khánh, vốn liếng xưng Lãm Công (覽公), sau xưng An vương (安王).^[17]
• Nguyễn Khoan, xưng thực hiện Thái Bình (太平), sau xưng Quảng Trí quân (瀇智君), tức một vị Quân vương vãi sở hữu đức rộng lớn tài cao, rộng lớn nắm vững và lênh láng tình nhân ái, biết canh tân mỹ tục.^[18].
• Phạm Bạch Hổ, được người dân một vài vùng tôn sùng như 1 vị Vương. Các thông thường thờ của ông ở Hưng Yên và Tỉnh Nam Định đều được gọi là đền Vua Mây và sở hữu bức đại tự động ở chủ yếu cung tôn vinh 4 chữ: "Thái Bình vương vãi phủ" (太平王府).
• Trần Lãm được người tư thục thông thường thờ ở nhiều điểm vô cơ TP. Hồ Chí Minh Tỉnh Thái Bình sở hữu di tích lịch sử Miếu Vua Lãm.
• Kiều Thuận, cũng khá được hậu thế tôn vinh như là 1 vị Vương. Trong ngôi thông thường Trù Mật, bên trên long ngai vàng thờ Kiều Thuận sở hữu tứ chữ vàng "Quang Hiển quốc vương" (光顯國王).^[19]
• Kiều Công Hãn được gọi là Long Kiều vương (隆橋王), Đỗ Cảnh Thạc là Độc Nhĩ Đại vương (獨耳大王). Đây là 2 sứ quân thẳng giành ngôi Vương ở triều đình Cổ Loa Lúc Nam Tấn vương vãi Ngô Xương Văn mất^[20].

Ngô Xương Xí, tức Ngô sứ quân (吳使君) tức là sứ quân bọn họ Ngô, chứ không nên tước đoạt hiệu Sứ Quân. Chữ 使 chỉ tức là sứ fake, cút sứ, sai khiến cho hoặc fake sử. Ông là con cái vua Ngô Xương Ngập nhưng do vì quyền lực yếu đuối, ko tự động xưng Vương cũng ko được quần chúng tôn vinh thực hiện vua. Trong list những vị Quân mái ấm nước ta thì ông ko được quá nhận.^[21]

Nguyên nhân và hậu quả[sửa | sửa mã nguồn]

Nguyên nhân[sửa | sửa mã nguồn]

Ngoài trừ địa điểm Bình Kiều của Ngô Xương Xí và Hồi Hồ của Kiều Thuận nằm trong vùng núi, mái ấm phân tích Lê Văn Siêu cho rằng đa số lãnh địa của những sứ quân đều dọc từ sông Hồng và sông Đuống, điểm sở hữu ruộng khu đất phì nhiêu, dân ở nhộn nhịp và thuận tiện giao thông vận tải đàng thủy^[22]. Lê Văn Siêu nhận định rằng loàn 12 sứ quân vô cơ nhiều sứ quân nổi dậy ko hẳn vì như thế nguyên nhân tranh giành bá đồ gia dụng vương vãi tuy nhiên hoàn toàn có thể vì như thế lý tự kinh tế^[23]; Đại Việt sử ký toàn thư ghi về việc khiếu nại này:

Nam Tấn Vương mất mặt, những hùng trưởng đua nhau nổi dậy cướp cứ quận ấp nhằm tự động giữ.^[24]

Có cho tới 5 sứ quân vốn liếng là kẻ gốc Hoa ở phương Bắc chạy loàn về phía phái nam nhằm demo thời vận và ko được sự hậu thuẫn nào là kể từ chủ yếu quốc. Các sứ quân này cũng giống như các sứ quân người Việt không giống, ko mái ấm trương há khu đất thực hiện rộng lớn địa thế căn cứ tuy nhiên chỉ cố thủ ở điểm xung yếu nhằm ngóng phát triển thành cố kể từ phương Bắc^[25]. Ông nhận định rằng chỉ mất nhị sứ quân bọn họ Ngô thực sự sở hữu ý đồ gia dụng phục sinh tuy nhiên lực lượng nhỏ yếu đuối ko đầy đủ nhằm thống nhất^[26].

Tuy nhiên, mái ấm phân tích Nguyễn Văn Sơn nhận định rằng loàn sứ quân ko nên một ngày tuy nhiên sở hữu. Trong thời bọn họ Khúc, bọn họ Dương và bọn họ Ngô cố kỉnh quyền, những quyền lực phong con kiến cát cứ không đủ can đảm dịch chuyển, vì như thế những vị chỉ huy vương quốc bấy giờ được quần chúng trọn vẹn cảm phục. Họ Khúc có tiếng về đức chừng và lòng ái quốc. Họ Dương, bọn họ Ngô là những nhân vật giải tỏa dân tộc bản địa. Dân bọn chúng đâu sở hữu Chịu vì như thế những kẻ mưu kế đồ gia dụng quyền hạn riêng lẻ nhằm ngăn chặn với những thủ lĩnh uy danh sáng sủa ngời cơ. Nhưng Lúc Ngô Quyền từ trần, Dương Tam Kha phụ lời nói ủy ký, côn trùng phát triển thành loàn đang được đã có sẵn trước ni mới mẻ sở hữu thời cơ nhằm tự phát.^[27]

Giáo sư Trần Quốc Vượng coi thời kỳ loàn 12 sứ quân như thể "Sự hoài cổ chi phí Bắc thuộc".^[28] Theo Giáo sư, thế kỷ X là 1 sự hòn đảo lộn chủ yếu trị, tuy nhiên khuynh phía đó là tiến thủ cỗ, tiến thủ cho tới nền tự động mái ấm của nước mái ấm. phần lớn sử sách Trung Hoa đang được nói: "Dân Việt rất rất khó khăn thống trị, rất rất quí thực hiện loạn". Chính quyền TW quân gia chủ Đường suy giảm và bị tiêu diệt hẳn vô năm 907 nhằm Trung Hoa há đi ra viên diện "Ngũ đại Thập quốc" kéo dài hơn nữa nửa thế kỷ. Đấy là thời cơ thuận tiện nhằm dân Việt nổi dậy dành riêng tổ chức chính quyền tự động mái ấm tuy nhiên khởi điểm là bọn họ Khúc ở Hồng Châu vốn liếng là 1 hào trưởng khu vực. Lợi dụng sự trống rỗng vị trí của Tiết chừng sứ làm chủ An Nam, Khúc Thừa Dụ đang được nổi dậy kéo quân về Đô hộ phủ và tự động xưng Tiết chừng sứ năm 905. Khúc Thừa Dụ mất mặt năm 907, con cái ông là Khúc Hạo chỉ nhằm tang phụ vương sở hữu 7 ngày đang được hợp tác cố kỉnh quyền trị nước, cách tân hành chủ yếu, hạn chế tô thuế nhằm sinh lợi mang đến dân. Nhưng cho tới Khúc Thừa Mỹ yếu hèn, bất lực và thần phục mái ấm Hậu Lương là 1 vô ngũ đại ở Trung Hoa, Khúc Thừa Mỹ đã từng đi bước lùi của lịch sử dân tộc vì như thế đang được sở hữu Đại La (Hà Nội) vẫn ko kiểm soát nổi những hào trưởng khu vực, nên cầu viện nước ngoài viện mái ấm Lương. Quân Nam Hán tiến thủ thanh lịch, bắt Khúc Thừa Mỹ và đưa về Quảng Châu Trung Quốc. Nhưng lại sở hữu hào trưởng ở Ái Châu là Dương Đình Nghệ khử tướng tá Nam Hán, xưng Tiết chừng sứ. Hào trưởng Châu Phong là 1 quyền lực rộng lớn nước ngoài biên sát châu thổ sông Hồng đã nâng quân giết mổ Dương Đình Nghệ. Ngô Quyền - là con cái rể Dương Đình Nghệ - đang được kết liễu Kiều Công Tiễn rồi dẹp giặc phía Nam Hán ở sông Bạch Đằng, dựng lại quyền tự động mái ấm. Sử cũ biên chép chuyện tiến công cho nhau rồi mặt mày yếu đuối cầu nước ngoài viện. Thực hóa học của cuộc nội chiến này là sự việc đấu tranh giành giành quyền lực tối cao vô thượng bên trên khu đất Việt của những thủ lĩnh khu vực. Chính quyền quân mái ấm Trung ương mái ấm Đường suy vong rồi bặt tăm đưa đến một khoảng tầm trống rỗng quyền lực tối cao ở khu đất Việt (An Nam đô hộ phủ), một chiếc "hẫng hụt trung ương" tuy nhiên nhiều hào trưởng khu vực sở hữu tham lam vọng điền vô vị trí trống rỗng ấy.

Do vậy thời kỳ "Thập nhị sứ tướng tá quân" không chỉ có như là 1 cuộc loàn sau thời Ngô Quyền mất mặt. Cái "loạn" ấy sở hữu nõn mống ngay lập tức sau năm 905, hoặc còn từ xưa cơ nữa vì như thế vô số 12 sứ quân tuy nhiên sử cũ chép bám theo nhau sở hữu cho tới 2 ông sứ quân bọn họ Kiều là con cháu nội của Kiều Công Tiễn ở Phong Châu, 2 ông sứ quân bọn họ Ngô nằm trong dòng sản phẩm dõi Ngô Quyền, 3 ông bọn họ Nguyễn là con cái của tướng tá Bắc triều và ông sứ quân bọn họ Đỗ - Đỗ Cảnh Thạc tuy nhiên kể từ đời Đỗ Viện - Đỗ Tuệ Độ thế kỷ loại IV đang được là 1 quyền lực rộng lớn ở Đỗ Động Giang (Thanh Oai – Hà Nội)...

Hậu quả[sửa | sửa mã nguồn]

Loạn 12 sứ quân dẫn theo hiện tượng xóa khỏi tổ chức chính quyền Trung ương, Xu thế phân chia hạn chế phân nghiền lực lượng tạo ra ĐK tiện lợi cho những quyền lực xâm lăng tuy nhiên thẳng là cường quyền Trung Hoa tóm gọn và phục sinh lại ách đô hộ cũ. Cuốn "Lịch sử Việt Nam" của Ủy ban Khoa học tập xã hội năm 1971 viết:

"Các quyền lực phong con kiến nổi dậy, từng người hùng cứ một phương và tranh giành giành nhau tàn khốc... kiêm tính cho nhau. Loạn 12 sứ quân làm ra đi ra biết bao tổn thất, khổ cực mang đến quần chúng và cút ngược lại nguyện vọng tự do, thống nhất của dân tộc".

Việc vua Đinh Tiên Hoàng ranh mãnh phối kết hợp sử dụng võ thuật và phương án chiêu sản phẩm những sứ quân nhằm sớm hoàn thành loàn 12 sứ quân là rất rất kịp lúc, vì như thế ko lâu tiếp sau đó mái ấm Tống chạng cho tới Quảng Châu Trung Quốc, khử nước Nam Hán (971), áp sát biên cương Đại Cồ Việt. Nếu không tồn tại sự xuất hiện nay của Đinh Sở Lĩnh nhằm thống nhất vương quốc bị share tan nhừ thì nước ta khó khăn bay ngoài họa lấn chiếm kể từ phương Bắc tái ngắt biểu diễn Lúc mái ấm Tống hoàn thiện việc thống nhất Trung Hoa.

Đinh Sở Lĩnh thống nhất khu đất nước[sửa | sửa mã nguồn]

Xây dựng lực lượng[sửa | sửa mã nguồn]

Đinh Sở Lĩnh là con cái Đinh Công Trứ thực hiện quan tiền Thứ sử ở Hoan Châu. Cha mất mặt sớm, ông bám theo u về quê sinh sinh sống nương nhờ người chú ruột. Lớn lên, Đinh Sở Lĩnh cũng giao hội dân bọn chúng ở vùng Hoa Lư ngóng thời cơ cho tới. Thứ nhất ông không ngừng mở rộng địa thế căn cứ của tôi kể từ vùng rừng núi Hoa Lư đi ra vùng đồng vày ven bờ biển sông Hồng bằng phương pháp nằm trong đàn ông là Đinh Liễn thanh lịch đầu quân vô đội binh của Sứ quân Trần Minh Công, tức Trần Lãm, ở Cha Hải Khẩu (Thái Bình). Sau cơ ông được Trần Minh Công trao binh quyền, đem quân về Hoa Lư, chiêu tập quân lính, kháng mái ấm Ngô và những sứ quân không giống.

Cuộc thắng lợi của mình Đinh thiệt vang lừng và đang được đưa ra quyết định tình thế thời bấy giờ vì như thế những hào kiệt của Giao Châu đa số đều xuất hiện bên dưới cờ của Đinh Sở Lĩnh (Giao Châu thất hùng gồm: Đinh Sở Lĩnh, Đinh Liễn, Lê Hoàn, Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Phạm Hạp, Phạm Cự Lạng). Sau những chiến công oanh liệt thường xuyên ông được dân bọn chúng tôn thực hiện Vạn Thắng Vương.^[29]

Trong nhiều tình huống, yếu tố hoàn cảnh, tùy vô tình hình từng sứ quân tuy nhiên Đinh Sở Lĩnh mò mẫm cơ hội tiến công phù hợp, hoặc vày quân sự chiến lược, hoặc vày link, hoặc sử dụng mưu kế dụ sản phẩm.

Đánh dẹp[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 965, sau khoản thời gian Ngô Xương Văn mất mặt, những lực lượng của Lữ Xử Bình, Kiều Công Hãn, Đỗ Cảnh Thạc, Dương Huy nằm trong tranh giành lập ở triều đình Cổ Loa. Với sự trợ hùn của đàn ông Đinh Liễn trước cơ từng bị nhị vua Hậu Ngô vương vãi bắt thực hiện con cái tin tưởng, Đinh Sở Lĩnh đầu tiên khởi điểm chiến dịch tiến công dẹp của tôi. Năm 966, phe Lã Xử Bình bị chi tiêu khử, Đinh Sở Lĩnh trấn áp được Cổ Loa và xua đuổi những quyền lực tranh giành lập không giống ngoài đế kinh.

Sứ quân Đỗ Cảnh Thạc là 1 sứ quân cực mạnh, sở hữu trở nên cao hào thâm thúy. Theo thần phả, Đỗ Cảnh Thạc là kẻ trí dũng mưu kế lược, Đinh Sở Lĩnh nên bàn mưu kế tính tiếp tuy nhiên tiến công. Ban tối, Đinh Sở Lĩnh mang đến quân vây hãm 4 mặt mày trở nên và tiến thủ tiến công bất thần vô Trại Quyền. Bấy giờ Đỗ Cảnh Thạc đang được ở bốt chỉ Đà, quân tướng tá ko ứng cứu vớt được nhau, bị mất mặt cả trở nên lũy, bốt trại, hoa màu bèn quăng quật trở nên chạy. Hai mặt mày giao đấu rộng lớn 1 năm sau, Đinh Sở Lĩnh hạ được trở nên. Đỗ Cảnh Thạc bị trúng thương hiệu bị tiêu diệt.

Sứ quân Kiều Công Hãn đóng góp bên trên Phong Châu. Trước thế mạnh mẽ của Sứ quân Đinh Sở Lĩnh, Kiều Công Hãn lấy quân xuống vùng dưới phái nam nhằm thích hợp mức độ với Ngô Xương Xí. Khi cho tới thôn Vạn Diệp (xã Nam Phong, Nam Trực, Nam Định) bị một hào trưởng khu vực là Nguyễn Tấn lấy quân ngăn tiến công, Kiều Công Hãn bị thương chạy cho tới Lũng Kiều thì mất mặt.^[30]

Sứ quân Nguyễn Siêu cướp Tây Phù Liệt (Thanh Trì, Hà Nội). Được tin tưởng Đinh Sở Lĩnh chuẩn bị tiến công, Nguyễn Siêu lấy 1 vạn quân đóng góp ở Thanh Đàm sử dụng Nguyễn Trí Khả thực hiện tiền phong, Trần Côn thực hiện tá dực, Nguyễn Hiền thực hiện tổng quản ngại những đạo quân, ngày tối rèn luyện, moi hào che lũy nhằm chống bị. Trong trận giao đấu trước tiên Đinh Sở Lĩnh bị mất mặt 4 tướng tá là Nguyễn Bồ, Nguyễn Phục, Đinh Thiết và Cao Sơn. Lần thứ hai Đinh Sở Lĩnh bày binh phụ vương trận phó chiến, Nguyễn Siêu phân chia 1/2 quân ở lại lưu giữ trở nên, 1/2 nằm trong sứ tướng tá vượt lên trên sông Hồng mò mẫm viện binh hỗ trợ của những sứ tướng tá không giống. Gần cho tới bờ bắc, gặp gỡ dông rộng lớn, thuyền bị đắm. Đinh Sở Lĩnh công bố, bèn sai võ sư nửa tối phóng lửa thắp doanh trại. Quân Nguyễn Siêu tan, Nguyễn Siêu tử trận.^[31]

Sứ quân Nguyễn Thủ Tiệp ở Tiên Du cũng ko kháng nổi Đinh Sở Lĩnh, quăng quật chạy về Cần Hải (Cửa Cồn, Quỳnh Lưu, Nghệ An) tiến công nhau vài ba trận rồi bị tiêu diệt ở trang Hương Ái.^[32]

Cuối năm 967, Đinh Sở Lĩnh dẫn quân lên vùng Tam Đái, Nguyễn Khoan kháng ko nổi, tử trận. Hai tướng tá và nhị bà bà xã của ông tự động vẫn ở vũng Nâu, cạnh gò Đồng Đậu.

Sau Lúc Đinh Sở Lĩnh tiến công trở nên Hồi Hồ, tướng tá quân Kiều Thuận kháng ko nổi đành vượt lên trên sông Hồng chạy thanh lịch trở nên Mè kết phù hợp với Ma Xuân Trường ngăn chặn Đinh Sở Lĩnh. Đinh Sở Lĩnh xâm lăng trở nên Mè, Kiều Thuận tử trận. Ma Xuân Trường chạy lên Yên Bái trốn bay.^[33][34]

Sứ quân Lý Khuê ở Siêu Loại tiến công nhau với lực lượng của Đinh Sở Lĩnh bị bại chạy và mất mặt ở thôn Dương Xá (nay nằm trong Gia Lâm, Hà Nội).^[35]

Đầu năm 968, sau khoản thời gian cướp lại vùng Tỉnh Bắc Ninh, vốn liếng tự những sứ quân Nguyễn Thủ Tiệp và Lý Khuê cát cứ, Vạn Thắng Vương Đinh Sở Lĩnh gửi quân về Siêu Loại, mang đến Đinh Liễn và Nguyễn Bặc lấy phụ vương ngàn quân tiến thủ tiến công quân Lã Đường. Lã Đường mái ấm trương tản quân, đóng góp lưu giữ vị trí xung yếu. Khi quân Hoa Lư cút sầm uất thì rời tuy nhiên cút lẻ là ngăn tiến công, khử một vài ba binh, rồi lại quăng quật chạy. Nguyễn Bặc bày tiếp mang đến quân Hoa Lư triệu tập, tập luyện kích quân lộc tiếp vận của quân Lã Đường. Trong vòng 7 ngày, vành đai chống thủ bên phía ngoài của quân Lã Đường bị chi tiêu khử trọn vẹn, Đinh Liễn, Nguyễn Bặc tiến công thâm thúy vô trung tâm, bắt được Lã Đường, chém bị tiêu diệt, hàng phục trọn vẹn khu đất Tế Giang.

Chiêu hàng[sửa | sửa mã nguồn]

Để triển khai trách nhiệm dẹp loàn và thống nhất quốc gia, Đinh Sở Lĩnh đang được ranh mãnh áp dụng tiếp sách chủ yếu trị kết phù hợp với quân sự chiến lược. Khi lực lượng còn non yếu đuối, ông đang được link với Sứ quân Trần Lãm ở Cha Hải Khẩu (Kỳ Bố) (Thái Bình) rồi hàng phục được Phạm Bạch Hổ ở Đằng Châu (Hưng Yên) về và phong thực hiện Thân vệ Đại tướng tá quân.

Nhiều vị tướng tá mái ấm Đinh vốn liếng là thổ hào khu vực, thực tế bọn họ cũng có thể có tiềm năng trở nên những sứ quân như: Võ Trung, Nguyễn Tấn, Phạm Đông Nga, Phạm Hán, Phạm Phổ, Phạm Hạp, Phạm Cự Lượng, Nguyễn Phúc Thời, Lê Lương, Lê Chương, Lê Du, Đinh Nga, Đào Ngọc Sâm, Cao Điền, Cao Đỗ, Bạch Tượng, Bạch Địa, Đào Lang, Lưu Quyền, Phạm Quảng, Lê Cát Bạo, Lý Mộc Trang, Đinh Hùng Lực, Nguyễn Ninh, Nguyễn Tĩnh, Trương Ma Ni, Lê Khai, Đặng Sỹ Nghị, Phùng Cường Bạo, Từ Hải cũng khá được Đinh Sở Lĩnh hàng phục và trở nên những công thần dẹp loàn.

Cuối nằm trong Lúc lực lượng vừa đủ mạnh ông ko chi tiêu khử tuy nhiên thu phục Ngô Nhật Khánh ở Đường Lâm , Ngô Xương Xí ở Bình Kiều (Thanh Hóa) vốn liếng là những hậu duệ mái ấm Ngô nhằm lấy lòng thiên hạ.

Dấu tích[sửa | sửa mã nguồn]

Các sứ quân cướp đóng góp những vùng và lập địa thế căn cứ, xây trở nên lũy. Một vài ba trở nên lũy vô số này còn tồn bên trên lâu lâu năm về sau, thậm chí là được dùng lại. Chẳng hạn như trở nên Đỗ Động của Đỗ Cảnh Thạc bên trên Thanh Oai về sau được quân Minh dùng vô trận đánh kháng trào lưu khởi nghĩa Lam Sơn vô thời điểm cuối năm 1426^[36]. Thành Tam Giang của Kiều Công Hãn sau được mái ấm Trần dùng thực hiện địa thế căn cứ quân sự chiến lược. Các tòa trở nên như trở nên Hồi Hồ, trở nên Bình Kiều hiện nay vẫn còn đó dấu vết.

Hiện ni, ở Tỉnh Nam Định, Thanh Hoá, Thành Phố Hà Nội... sở hữu thật nhiều di tích lịch sử thờ Đinh Tiên Hoàng, những tướng soái và cả những sứ quân. Trong số những vị tướng tá thời Đinh sở hữu thật nhiều vị cho tới phía trên kể từ những vùng khu đất không giống nhau. Những dấu vết đã cho chúng ta thấy ở phía trên đó là vùng Chịu sự tác động và địa phận kiến thiết xây dựng lực lượng của đa số sứ quân hoặc những vị "hùng trưởng" khác ví như Phạm Bạch Hổ, Kiều Công Hãn, Lã Đường, Ngô Nhật Khánh, Nguyễn Khoan, Trần Lãm... từ từ trở nên điểm quy tụ và đối đầu tàn khốc của hào kiệt tứ phương.^[37]

Trong list tổng hợp sở hữu 280 danh nhân thời Đinh vô cơ quê nhà những tướng tá phân bổ như sau: Tỉnh Ninh Bình 42 tướng tá, Thành Phố Hà Nội 49 tướng tá, Tỉnh Thái Bình 27 tướng tá, Thành Phố Hải Dương 27 tướng tá, Hà Nam 23 tướng tá, Thanh Hóa 22 tướng tá, Tỉnh Nam Định 21 tướng tá, Hưng Yên đôi mươi tướng tá, Tỉnh Bắc Ninh 16 tướng tá, Hải Phòng Đất Cảng 8 tướng tá, Bắc Giang 8 tướng tá, Phú Thọ 5 tướng tá, Trung Hoa 5 tướng tá, Nghệ An 4 tướng tá, Vĩnh Phúc 2 tướng tá, Cao phẳng 2 tướng tá, thành phố Hà Tĩnh 1 tướng tá.

Trong list tổng hợp những di tích lịch sử về thời Đinh, hiện nay sở hữu 500 di tích lịch sử tương quan cho tới Vua Đinh và 280 danh nhân thời Đinh vô cơ Hà Nội: 100 di tích lịch sử, Tỉnh Nam Định 36 di tích lịch sử, Tỉnh Ninh Bình sát 150 di tích lịch sử, Tỉnh Thái Bình 46 di tích lịch sử, Hưng Yên 29 di tích lịch sử, Thành Phố Hải Dương 30 di tích lịch sử, Hà Nam 28 di tích lịch sử, Hải Phòng Đất Cảng 8 di tích lịch sử, Tỉnh Bắc Ninh 10 di tích lịch sử, Nghệ An 13 di tích lịch sử, Thanh Hóa 10 di tích lịch sử, Phú Thọ 8 di tích lịch sử, Bắc Giang 5 di tích lịch sử, Vĩnh Phúc 6 di tích lịch sử, Thái Nguyên 4 di tích lịch sử. Các tỉnh không giống cũng có thể có di tích lịch sử thời Đinh như Cao phẳng, Thành Phố Lạng Sơn, Bắc Kạn, An Giang, Hòa Bình, Quảng Nam, TP Đà Nẵng, Đắk Lắk, Thành phố Sài Gòn, Bà Rịa - Vũng Tàu, thành phố Hà Tĩnh...

Nhiều di tích lịch sử thờ những cỗ tướng tá và sứ quân trở nên điểm đến chọn lựa có tiếng của những khu vực như: Di tích lịch sử dân tộc cấp cho Quốc gia: Đình thôn Phú Khê ở Hoằng Phú thị trấn Hoằng Hoá tỉnh Thanh Hoá; đình Ga ở Văn Giang và thông thường Mây ở TP. Hồ Chí Minh Hưng Yên; thông thường Trù Mật ở TP. Hồ Chí Minh Phú Thọ; thông thường Gin và thông thường Xám ở Nam Trực, Nam Định; thông thường Gia Loan ở Yên Lạc, Vĩnh Phúc; đình Đông Phù ở Thanh Trì, đình Yên Bình ở Gia Lâm, đình Cổ Hiền và thông thường Tam Xã ở Quốc Oai, Hà Nội; đình Ném Đoài ở TP. Hồ Chí Minh Bắc Ninh; đình Bo ở TP. Hồ Chí Minh Tỉnh Thái Bình, thông thường Khai Long ở Đô Lương, Nghệ An...

Xét bên trên quyền lợi vương quốc, việc cát cứ của những sứ quân cút ngược lại nguyện vọng thống nhất của dân tộc bản địa. Nhưng hoàn toàn có thể thấy vô toàn cảnh quốc gia rớt vào hiện tượng vô mái ấm, việc những vị hào trưởng sở hữu quyền lực quân sự chiến lược mạnh, thiết lập tổ chức chính quyền, giữ lại trật tự động bên trên khu vực nhằm quần chúng hoàn toàn có thể sinh sống yên ổn bình vô vùng khu đất của mình là vấn đề quan trọng và thuận lòng dân, mặc dù việc này không tồn tại tính toàn viên và chỉ ra mắt vô 1 thời đoạn ngắn ngủi, điều này phân tích và lý giải vì như thế sao những sứ quân vẫn được quần chúng vô vùng cướp đóng góp lập thông thường thờ mặc dù số thông thường thờ này là vượt lên trên rất ít đối với con số thông thường thờ những trung thần mái ấm Đinh sở hữu công dẹp loàn. Sách "Việt Nam phong sử" bình rằng:

"Nói cho tới việc tranh giành nhau thì chục nhị sứ quân chẳng rời ngoài tội; nói tới cuộc thống nhất thì chục nhị sứ quân lại là sở hữu công vì như thế lẽ nó tạo ra thời cơ mang đến Đinh Tiên Hoàng thống nhất được vương quốc tuy nhiên không trở nên kẻ ngoài cướp đoạt,... người Nam thực hiện vua nước Nam, chắc rằng 12 Sứ quân sở hữu rất linh thiêng cũng ngậm mỉm cười ở điểm chín suối…"

Chiến tranh giành kết thúc đẩy năm 968. Đinh Sở Lĩnh đăng vương hoàng thượng, lấy hiệu Đinh Tiên Hoàng, lập đi ra triều đại mái ấm Đinh, nước Đại Cồ Việt. Thắng lợi của Đinh Sở Lĩnh là thắng lợi của Xu thế thống nhất vương quốc, của lòng tin dân tộc bản địa và ý chí song lập vô quần chúng.

Xem thêm: trương quang nghĩa là ai

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• 12 sứ quân
• Danh nhân thời Đinh
• Nhà Ngô
• Nhà Đinh
• Đinh Tiên Hoàng

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

• Đại Việt Sử ký Toàn thư.
• Nguyễn Danh Phiệt (1990), Nhà Đinh dẹp loàn và dựng nước, Nhà Xuất bạn dạng Khoa học tập xã hội.
• Lê Văn Siêu (2004), Việt Nam văn minh sử cương, Nhà Xuất bạn dạng Thanh niên.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

• Mười nhị sứ quân bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam