lý thái tổ là ai

By Admin 11/09/2023 0

Lý Thái Tổ
李太祖
Hoàng đế nước ta

Tượng Lý Thái Tổ bên trên Hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội

Bạn đang xem: lý thái tổ là ai

Hoàng đế Đại Cồ Việt
Trị vì21 mon 11 năm 1009 –
31 mon 3 năm 1028
(18 năm, 131 ngày)

Tiền nhiệmSáng lập triều đại
Lê Long Đĩnh (Nhà Tiền Lê)
Kế nhiệmLý Thái Tông
Thông tin tưởng chung
Sinh8 mon 3, 974
Từ Sơn, Tỉnh Bắc Ninh
Mất31 mon 3, 1028 (54 tuổi)
Điện Long An, Thăng Long
An tángThọ Lăng
Tên thật
Lý Công Uẩn (李公蘊)
Niên hiệu
Thuận Thiên (順天)
Tôn hiệu
Phụng Thiên Chí Lý Ứng Vận Tự Tại Thánh Minh Long Hiện Duệ Văn Anh Vũ Sùng Nhân Quảng Hiếu Thiên Hạ Tỉnh Thái Bình Khâm Minh Quảng Trạch Chương Chiêu Vạn Bang Hiển Ứng Phù Cảm Uy Chấn Phiên Man Duệ Mưu Thần Trợ Thánh Trị Tắc Thiên Đạo Chính hoàng thượng (奉天至理應運自在聖明龍見睿文英武崇仁廣孝天下太平欽明光宅章昭萬邦顯應符感威震藩蠻睿謀神功聖治則天道政皇帝)
Thụy hiệu
Thần Vũ hoàng thượng (神武皇帝)
Miếu hiệu
Thái Tổ (太祖)
Triều đạiNhà Lý
Thân phụHiển Khánh vương
Thân mẫuPhạm Thị Ngà
Tôn giáoPhật giáo

Lý Thái Tổ (chữ Hán: 李太祖, 8 mon 3 năm 974 - 31 mon 3 năm 1028) là nhà vua tạo nên đi ra ngôi nhà Lý (hay thường hay gọi là Hậu Lý nhằm phân biệt với ngôi nhà Tiền Lý tự Lý Nam Đế sáng sủa lập) vô lịch sử dân tộc nước ta, trị vì thế từ thời điểm năm 1009 cho tới Khi từ trần vô năm 1028

Thời gian giảo trị vì thế của ông hầu hết nhằm đàn áp những cuộc nổi dậy, vì thế lòng dân ko phục được ngôi nhà Lý. Khi lòng dân tiếp tục yên lặng, triều đình TW được gia tăng, ông dời đô kể từ Hoa Lư về Đại La vô năm 1010, thay tên trở nên Thăng Long, mở màn cho việc trở nên tân tiến lâu lâu năm ở trong nhà Lý tồn bên trên 216 năm. Đến thời điểm cuối năm 1225, đầu xuân năm mới 1226, Lý Chiêu Hoàng buộc nhường nhịn ngôi mang đến ck Trần Cảnh (1218-1277). Nhà Lý sụp sập...

Thân thế[sửa | sửa mã nguồn]

Lý Thái Tổ thương hiệu thiệt là Lý Công Uẩn, người châu Cổ Pháp (thuộc Từ Sơn, Bắc Ninh), u là Phạm Thị Ngà, tuy nhiên ko rõ rệt tính danh của phụ thân, chỉ biết ông được truy tôn tước đoạt Hiển Khánh vương vãi sau khoản thời gian Lý Công Uẩn đăng quang. Đại Việt sử lược chép ông sở hữu một anh trai (sau phong Vũ Uy vương) và một em trai (sau phong Dực Thánh vương). Đại Việt sử ký toàn thư chép ông còn tồn tại một người chú được phong Vũ Đạo vương vãi.[1]

Lên 3 tuổi tác, Công Uẩn được Lý Khánh Văn ở miếu Cổ Pháp (Ứng Tâm tự động, miếu Dặn) nhận nuôi, kể từ nhỏ tiếp tục lanh lợi, tuấn tú không giống thông thường. Năm 6, 7 tuổi tác, Công Uẩn được gửi thanh lịch ngôi nhà sư ở miếu Lục Tổ là Vạn Hạnh, thấy Công Uẩn, sư Lý Vạn Hạnh ngay tắp lự khen: Đứa nhỏ xíu này sẽ không cần người thông thường, tăng trưởng ắt hoàn toàn có thể giải nguy nan tháo gỡ, thực hiện bậc minh công ty vô thiên hạ.[2]

Tướng ngôi nhà Tiền Lê[sửa | sửa mã nguồn]

Lớn lên, Lý Công Uẩn tham gia quân team. Năm 1005, Lê Đại Hành đi đời, những hoàng tử giành giật đoạt ngôi vị. Năm 1006, Lê Long Việt giành được ngôi vua, tức Lê Trung Tông, tuy nhiên chỉ 3 ngày thì bị Lê Long Đĩnh thịt nhằm giành ngôi. Các quan tiền kinh sợ hãi quăng quật chạy, chỉ mất Công Uẩn ôm xác vua nhưng mà khóc. Lê Long Đĩnh ko trị tội mà còn phải khen ngợi ông là kẻ trung nghĩa, kế tiếp trọng dụng, mang đến thực hiện Tứ sương quân Phó Chỉ huy sứ, rồi sau thăng cho tới chức Tả thân thiết vệ Điện chi phí Chỉ huy sứ.

Theo Ngọc phả những vua triều Lê ở Hà Nam và tư liệu bên trên những di tích lịch sử ở Cố đô Hoa Lư, Công Uẩn thường niên theo đuổi Thiền sư Vạn Hạnh vô hầu Lê Đại Hành ở trở nên Hoa Lư. Công Uẩn được vua mang đến ở lại kinh học hành quân sự chiến lược, lại gả phụ nữ rộng lớn là công chúa Lê Thị Phất Ngân và đặc phong Công Uẩn thực hiện Điện chi phí trợ thủ ở trở nên Hoa Lư, rồi dần dần thăng thăng tiến Điện chi phí Chỉ huy sứ.[3]

Lên ngôi hoàng đế[sửa | sửa mã nguồn]

Theo Đại Việt sử ký toàn thư, Khi Lê Long Đĩnh còn bên trên vị, ở hương thơm Diên Uẩn (châu Cổ Pháp) sở hữu cây gạo bị sét tiến công, sở hữu chữ bên trên ấy. Sư Vạn Hạnh mới nhất bảo Lý Công Uẩn rằng: Mới rồi tôi thấy chữ bùa sấm kỳ kỳ lạ, biết bọn họ Lý hưng thịnh, vớ nổi lên cơ nghiệp. Nay coi vô thiên hạ người bọn họ Lý thật nhiều, tuy nhiên không người nào vì thế Thân vệ là kẻ nhân kể từ lấy được lòng dân, lại cầm binh quyền vô tay, hàng đầu muôn dân chẳng cần Thân vệ thì còn ai đương nổi nữa. Tôi tiếp tục rộng lớn 70 tuổi tác, ao ước được thư thả hãy bị tiêu diệt, nhằm coi đức hóa của ông ra sao, thực là loại may ngàn năm sở hữu một. Công Uẩn kinh sợ lời nói ấy bị lộ, bảo người anh đem Vạn Hạnh lấp liếm ở Tiêu Sơn.[4]

Cũng theo đuổi Toàn thư, sở hữu chuyến Lê Long Đĩnh ăn trái khoáy lê lại thấy hột lý, mới nhất tin tưởng điều sấm ngữ, ngầm truy sát người bọn họ Lý, tuy nhiên Công Uẩn vẫn không biến thành sợ hãi. Theo An Nam chí lược, năm 1009, Lê Long Đĩnh tổn thất, Thái tử còn nhỏ xíu, nhị người em là Lê Minh Đề và Lê Minh Xưởng giành giật cướp ngôi vua, bị Công Uẩn thịt bị tiêu diệt.[5]Chi hậu Đào Cam Mộc dò thám biết Công Uẩn ham muốn nhận ngôi, mới nhất nhân khi vắng ngắt phát biểu khích Công Uẩn về sự việc tiếm ngôi. tuy nhiên bị mắng. Cam Mộc từ tốn bảo Công Uẩn rằng: Tôi thấy thiên thời nhân sự như vậy mới nhất dám phân phát ngôn. Nay ông lại ham muốn tố giác tôi thì tôi ko cần là kẻ kinh sợ chết. Công Uẩn nói: Tôi đâu nỡ tố giác ông, chỉ kinh sợ điều phát biểu bật mý thì bị tiêu diệt ráo, nên răn ông cơ thôi. Hôm sau Đào Cam Mộc lại thuyết phục Công Uẩn tiếm ngôi, lại bàn với Thái hậu lập Công Uẩn lên thực hiện vua[6].

Tượng đài Lý Thái Tổ bên trên trung tâm TP. Hồ Chí Minh Tỉnh Bắc Ninh.

Trong Đại Việt sử ký chi phí biên, sử gia Ngô Thì Sĩ sở hữu nêu đi ra việc dân gian giảo vọng gác đoán rằng Lý Công Uẩn thịt Lê Long Đĩnh nhằm đoạt ngôi:[7]

“

Có người chất vấn Khai Minh vương vãi hung hãn bạo ngược, Lý Thái Tổ vị thế danh vọng ngày 1 cao, vô ngoài đều là tâm phúc, Lý Thái Tổ rất rất phẫn nộ trước tội ác thịt anh cướp ngôi của Khai Minh vương vãi, nhân khi Khai Minh vương vãi bị bệnh, sai người vô đầu độc thịt lên đường rồi lấp liếm kín việc cơ, nên sử ko được chép. Nếu trái khoáy như thế, cũng chính là đạo trời hoặc báo, vì thế chép phụ vô phía trên nhằm thực hiện răn.

”
— Đại Việt sử ký chi phí biên - Ngô Thì Sĩ

Lý Công Uẩn đăng quang nhà vua ngày 21/11/1009, bịa đặt niên hiệu Thuận Thiên, tức là "theo ý trời". Ông truy phong phụ thân là Hiển Khánh vương vãi, u là Minh Đức Thái hậu, chú là Vũ Đạo vương vãi, anh ruột là Vũ Uy vương vãi, em ruột là Dực Thánh vương vãi. Ông lập 9 nương nương, con cái trưởng Lý Phật Mã được lập thực hiện Thái tử. Các đàn ông không giống cũng khá được phong vương vãi. Đào Cam Mộc được phong Nghĩa Tín hầu và cưới công chúa Lý Thiềm Hoa, còn những người dân không giống vẫn lưu giữ chức cũ. Một người phụ nữ không giống là Lý hướng dẫn Hòa được gả mang đến động công ty Giáp Thừa Quý.

Trị vị[sửa | sửa mã nguồn]

Quần thể di tích lịch sử Cố đô Hoa Lư

Hoa Lư vốn liếng là đế đô của 2 triều đại Đinh và Tiền Lê, là 1 địa điểm cố thủ ngẫu nhiên trong những những mỏm núi đá nằm cạnh rìa phía Đông Nam đồng vì thế sông Hồng, trấn áp tuyến phố khu đất kể từ đồng vì thế sông Hồng cho tới những tỉnh phía Nam, cũng chính là chi phí vọng gác của những tỉnh phía Nam nom đi ra đồng vì thế sông Hồng.[8]. Lúc đăng quang, Lý Thái Tổ nhận định rằng "Hoa Lư trở nên hẹp, khu đất thấp", ham muốn dời đô về Đại La (nay là Hà Nội)[9]. Nhà vua đi ra chiếu rằng:

“

Xưa cơ ngôi nhà Thương cho tới vua Yên Canh năm chuyến thiên đô, ngôi nhà Chu cho tới đời Thành Vương thân phụ chuyến thiên đô, ko cần là theo đuổi ý riêng rẽ, nhưng mà là suy nghĩ cho tới muôn thuở sau. Nhà Đinh và Lê không tuân theo lối cũ của Thương, Chu, cứ nhằm đế đô ở mãi điểm này, trẫm rất rất nhức lòng. Duy sở hữu trở nên Đại La ở thân thiết điểm trời khu đất, sở hữu thế long, hổ vững chắc, vị trí rộng lớn và cân đối, khu đất cao nhưng mà tươi sáng, rõ rệt là điểm phồn thịnh. Đã xét từng khu đất Việt, chỉ mất điểm ấy là thắng địa, là đế đô của muôn thuở sau.

”
— Chiếu dời đô

Sử chép rằng những quan tiền đều tán thành với ngôi nhà vua: "Bệ hạ vì thế thiên hạ lập nối tiếp lâu hơn, bên trên mang đến nghiệp đế được phát đạt rộng lớn lao, bên dưới mang đến dân bọn chúng được sầm uất phong phú, điều lợi như vậy, ai dám ko theo".

Tháng 7 năm Thuận Thiên loại nhất (1010) thì cử sự dời đô. Khi thuyền mới nhất cho tới đậu ở bên dưới trở nên, thấy sở hữu con cái dragon vàng hình thành, nhân thế mệnh danh là Thăng Long, ngay tắp lự lập nhiều hoàng cung, nằm trong 13 sở, xây trở nên lũy, sửa thanh lịch phủ khố; thăng châu Cổ Pháp, Tỉnh Bắc Ninh thực hiện phủ Thiên Đức. Thành Hoa Lư gọi là phủ Tràng An, vô phủ Thiên Đức lập 8 ngôi miếu, đều phải có lập bia biên chép công đức.

Chính trị[sửa | sửa mã nguồn]

Đồng xu tự Lý Thái Tổ tạo ra (trên nằm trong, mặt mày phải)
Bản đồ vật Đại Việt thời ngôi nhà Lý. Đường chấm lù mù là biên thuỳ nước nước ta ngày nay

Thời Lý Thái Tổ, Đại Tống và Đại Cồ Việt lưu giữ mối quan hệ độc lập. Thái Tổ Khi đăng quang sai Lương Nhậm Văn và Lê Tái Nghiêm thanh lịch nước Tống nhằm kết hảo. Năm 1010, Tống Chân Tông phong Thái Tổ chức Giao Chỉ quận vương kiêm Tĩnh Hải quân Tiết phỏng sứ, sau lại phong thực hiện Nam Bình vương vô năm 1017. Các nước láng giềng như Chiêm Thành và Chân Lạp cũng thông thường thanh lịch triều cống, việc bang phú thời bấy giờ khá yên lặng trị. Tuy nhiên, năm 1020, Thái Tổ cần sai Lý Phật Mã tiến công Chiêm Thành. Đại Việt Sử ký Toàn thư và Đại Việt sử lược chép là quân Việt thắng; tuy vậy từ thời điểm năm này cho tới Khi Lý Thái Tông chinh trị Chiêm Thành chuyến 2 năm 1044, sử sách ko ghi lại ngẫu nhiên một chuyến này sứ Chiêm thanh lịch cống. Năm 1044, Lý Thái Tông sở hữu phát biểu với triều thần: "Tiên đế tổn thất cho tới hiện nay đã 16 năm rồi, nhưng mà Chiêm Thành trước đó chưa từng sai một sứ fake này thanh lịch cống".[10]

Lý Thái Tổ phân chia nước nhà thực hiện 24 lộ và 2 phần kinh và trại, Hoan Châu và Ái Châu là trại, kể từ Thanh Hóa trở đi ra là kinh. Cương mục và Toàn thư chỉ ghi thương hiệu 12 lộ: Thiên Trường, Quốc Oai, Hải Đông, Kiến Xương, Hoàng Giang, Long Hưng, Bắc Giang, Trường Yên, Thanh Hóa, Diễn Châu, Khoái, Hồng. Theo Lãnh Nam nước ngoài đáp, Đại Việt thời Lý chia thành 4 phủ Đô Hộ, Đại Thông, Thanh Hóa, Phú Lương; 13 châu Vĩnh An, Vĩnh Thái, Vạn Xuân, Phong Đạo, Tỉnh Thái Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Già Phong, Trà Lô, Yên Phong, Tô, Mậu, Lạng; 3 trại là Hòa Ninh, Đại Yên, Tân Yên[11].

Quan chế ngôi nhà Lý thừa kế ngôi nhà Tiền Lê, ban văn - võ sở hữu 9 phẩm, 3 chức thái sư, thái phó, thái bảo; 3 chức thiếu hụt sư, thiếu hụt phó, thiểu bảo; nằm trong thái úy, thiếu hụt úy và nội nước ngoài hành năng lượng điện đô tri sự, kiểm hiệu bình chương sự.[12] Ngoài quan tiền ngoài triều đình sở hữu những tri phủ và phán phủ thống trị một phủ và tri châu thống trị một châu. Trong khi sở hữu những châu bậc bên dưới nhưng mà người hàng đầu là thủ lĩnh.[13]

Năm 1013, triều đình lăm le đi ra 6 hạng thuế là: thuế ruộng, váy, ao; thuế khu đất trồng dâu và kho bãi phù sa; thuế sản vật ở núi; thuế mắm muối hạt lên đường Ải quan; thuế sừng tê liệt, ngà voi quý hiếm và hương thơm bên trên mạn núi xuống; thuế tre mộc trái cây.[14] Lúc mới nhất đăng quang, ngôi nhà vua miễn thuế mang đến dân vô 3 năm. Theo Ngô Thì Sĩ, ngôi nhà Lý cốt siêng nghề ngỗng nông cùng nước nhiều, vô 6 loại thuế chỉ thu 4, 2 hạng khoan thu.[15]

Quân sự[sửa | sửa mã nguồn]

Tháng hai năm Thuận Thiên loại nhị (1011), Lý Thái Tổ đem quân lên đường trị quân Cử Long ở Ái Châu, bắt người đứng đầu giải về. Tháng 10/1013, ông thân hành tiến công quân Man ở châu Vị Long, lại thắng trận.

Năm 1012, Lý Thái Tổ bình lăm le Diễn Châu, vốn liếng vẫn còn đấy nằm trong tay Lê Long Tung ngôi nhà Tiền Lê. Khi cho tới Vũng Biện thì trời tối đen ngòm, dông tố sấm rất rộng lớn. Thấy vậy, ông nhen hương thơm và khấn trời: "Tôi là kẻ không nhiều đức, lấn phía trên dân, thom thóp bồn chồn kinh sợ như chuẩn bị tụt xuống xuống vực sâu sắc, không đủ can đảm cậy binh uy nhưng mà lên đường tiến công dẹp càn bậy. Chỉ vì thế người Diễn Châu không tuân theo giáo hóa, ngu bạo thực hiện càn, tàn ngược bọn chúng dân, tội ác ck hóa học, ko thể dung thứ. Còn trong những khi tiến công nhau, hoặc thịt oan kẻ trung hiếu, hoặc sợ hãi lầm kẻ nhân hậu lương lậu, cho tới nỗi hoàng thiên nổi nóng cần tỏ cho biết thêm phạm tội, dẫu bắt gặp tổn sợ hãi cũng không đủ can đảm oán thù trách cứ. Đến như sáu quân thì tội lỗi hoàn toàn có thể dung loại, van nài lòng trời soi xét". Sau Khi khấn, trời khu đất quang quẻ quay về.[16]

Năm ấy, người Đại Lý (đời vua Đoàn Tố Liêm) lấn thanh lịch quá biên thuỳ Đại Cồ Việt, cho tới bến Kim Hoa và châu Vị Long nhằm kinh doanh. Thái Tổ sai quân bắt được người Đại Lý và rộng lớn 1 vạn con cái ngựa.[17]

Mùa tấp nập, mon 10, năm 1013 châu Vị Long phản lại nước Đại Cồ Việt, hùa theo đuổi người Đại Lý (đời vua Đoàn Tố Liêm). Vua Lý Thái Tổ đem quân tiến công, thủ lĩnh là Hà Án Tuấn kinh sợ, đem đồ vật đảng trốn vô rừng núi.[17]

Năm 1014, vua Đại Lý là Đoàn Tố Liêm sai nhị tướng tá Dương Trường Huệ, Đoàn Kính Chí đem trăng tròn vạn quân tiến công nước Đại Cồ Việt. Quân Đại Lý tiến thủ lên đóng góp ở bến Kim Hoa, dũng trại Ngũ Hoa. Sau Khi châu mục châu Bình Lâm là Hoàng Ân Vinh thông tin, Lý Thái Tổ sai Dực Thánh vương vãi tiến công bến Kim Hoa. Quân Đại Cồ Việt khuấy tan quân Đại Lý, "chém vạn đầu giặc, bắt được quân sĩ và ngựa nhiều vô số" (nguyên văn vô Đại Việt sử lược). Sau thành công, Lý Thái Tổ hạ mệnh lệnh mang đến viên nước ngoài thầy thuốc Phùng Chân, Lý Hạc đem 100 ngựa chiến của Đại Lý biếu tặng vua Tống Chân Tông. Triều đình Tống đối đãi những sứ thần Đại Cồ Việt rất rất hậu. Cùng năm cơ, Thái Tổ thay đổi phủ Ứng Thiên thực hiện Nam Kinh.[18]

Tháng 12 năm Canh Thân (1020), Lý Thái Tổ sai Khai Thiên vương vãi Lý Phật Mã và Đào Thạc Phụ đem quân lên đường tiến công Chiêm Thành ở trại Cha Chính, trực tiếp cho tới núi Long Tỵ (nay nằm trong thị trấn Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình), chém được tướng tá Chiêm là Cha Linh bên trên trận, người Chiêm bị tiêu diệt cho tới quá nửa.[17]

Tháng 12 năm 1021, thổ dân Đại Nguyên Lịch - một sắc dân Mán trú ngụ thân thiết trại Như Hồng và trấn Triều Dương (Đại Tống) - thanh lịch tiến công đập phá biên ải Đại Cồ Việt-Đại Tống.[19] Lý Thái Tổ đi ra mệnh lệnh mang đến Dực Thánh vương vãi tiến công dẹp Đại Nguyên Lịch, quân tiến công cho tới châu Như Hồng vô khu đất Tống (đời vua Tống Chân Tông), nhen kho báu, bắt nhiều dân và gia súc rồi kéo về. Sử gia Trung Quốc gốc Việt Lê Tắc tiếp tục thuật lại vụ việc này vô sách An Nam chí lược rằng:[17]

"Tháng 12, Chuyển vận sứ Quảng Tây Cao Huệ Liên dưng thơ phát biểu Giao Châu vô cướp trại Như Hồng nằm trong châu Khâm, bắt người và thú vật thật nhiều. Vua Tống Chân Tông xuống chiếu khiến cho Cao Huệ Liên tư điệp văn mang đến Giao Châu và sai sứ theo đuổi yêu sách lại. Nguyên trước đó sở hữu dân Mường là Trương Phố, lánh tội chạy cho tới đầu ngụ, quan tiền thống trị Khâm Châu là Mục Trọng vời vô, tiếp cận nửa đàng lại ngăn ko mang đến vô. Đô Tuần Kiểm Tàng Tự bèn khiến cho trại Như Hồng khao đãi trâu rượu. Giao Châu dò thám hiểu rằng việc ấy, bèn nhân xua đuổi bắt dân Mường, tiến công cướp luôn luôn trại Như Hồng. Vua Tống Chân Tông xuống chiếu thư bảo những châu kể từ ni ko được dụ vời quân man rợ và khao đãi yến tiệc, cho tới đỗi sinh sự."

Năm 1024, Lý Thái Tổ sai Thái tử Lý Phật Mã đem quân tiến công châu Phong Luân, còn Khai Quốc vương vãi thì tiến công châu Đô Kim. Cùng năm cơ, ngôi nhà vua tu sửa trở nên Thăng Long.[17][20]

Năm 1028, Thái tử lại được mệnh lệnh tiến công châu Thất Nguyên, Đông Chinh vương vãi cũng lên đường tiến công châu Văn.[21]

Tôn giáo[sửa | sửa mã nguồn]

Tượng thờ vua Lý Thái Tổ ở miếu Kiến Sơ, Gia Lâm, Thành Phố Hà Nội.

Lý Thái Tổ xuất thân thiết kể từ miếu chiền, sau khoản thời gian đăng quang rất rất trọng đãi giới tăng lữ. Vào năm 1010, sau khoản thời gian tiếp tục dời đô kể từ Hoa Lư về Thăng Long, việc thứ nhất ông thực hiện là ngay tắp lự xuất đi ra 2 vạn quan tiền nhằm thực hiện miếu ở phủ Thiên Đức (tức Cổ Pháp).[22]

Tháng 12 năm Canh Tuất (năm 1010 dương lịch), Lý Thái Tổ sai sứ thanh lịch nước Tống nhằm thỉnh tầm cỡ Phật giáo. Tống Chân Tông thuận tình, trao mang đến vua Lý kinh Địa Tạng cùng theo với chữ ngự cây viết tự chủ yếu tay vua Tống ghi chép.[23]

Xem thêm: Tải Awin Club – App Game Uy Tín Số 1 Việt Nam

Cùng năm, sau khoản thời gian đã và đang được kiến tạo Hoàng trở nên, ông lại miếu ngự Hưng Thiên và tinh ma lâu Ngũ Phượng. Ngoài trở nên về phía phái nam dựng miếu Thắng Nghiêm.

Tháng 6 năm Mậu Ngọ (1018), Lý Thái Tổ lại sai viên nước ngoài thầy thuốc Nguyễn Đạo Thanh và Phạm Hạc thanh lịch nước Đại Tống thỉnh Tam tạng kinh đưa về nhằm vô kho Đại Hưng.[24][25]

Tháng 9 năm Giáp Tý (1024), Thái Tổ sai dựng miếu Chân Giáo vô nội đô Thăng Long, nhằm nhà vua tiến thoái nghe kinh pháp.[26]

Về việc này, Lê Văn Hưu nhận xét: ...Lý Thái Tổ đăng quang vừa được hai năm, tông miếu ko dựng, đàn xã tắc ko lập nhưng mà trước tiếp tục dựng tám miếu ở phủ Thiên Đức, lại trùng tu miếu quán ở những lộ và phỏng mang đến thực hiện tăng rộng lớn ngàn đứa ở Kinh sư, thế thì tiêu xài phí của nả mức độ lực vô việc thổ mộc ko biết chừng này nhưng mà kể.

Qua đời[sửa | sửa mã nguồn]

Theo Đại Việt sử lược, năm 1028 (tức năm Thuận Thiên loại 19), sức mạnh Lý Thái Tổ dường như không được chất lượng, thông thường xuyên nhức yếu đuối. Ngày 31 mon 3 năm ấy, Thái Tổ từ trần ở năng lượng điện Long An, ở ngôi 19 năm, hưởng trọn lâu 54 tuổi tác.

Khi Lý Thái Tổ vừa mới qua đời, việc tế táng lại liên tục, thì thân phụ vương vãi gia Vũ Đức vương vãi, Đông Chinh vương vãi và Dực Thánh vương vãi nằm trong quân sĩ bao vây trở nên, nhằm mục tiêu mục tiêu cướp ngôi Thái tử Lý Phật Mã[25]. Thái tử đem quân vô trở nên, quyết một trận với 3 vương vãi.

Khi quân của Thái tử và quân những vương vãi đối trận, thì Võ vệ tướng tá quân Lê Phụng Hiểu rút gươm đi ra chỉ vô Vũ Đức vương vãi nhưng mà bảo rằng: "Các người dòm nom ngôi cao, Khi dễ dàng tự động quân, bên trên quên ơn tiên quân, bên dưới trái khoáy nghĩa tôi con cái, vậy Phụng Hiểu van nài dưng nhát gươm này!". Nói kết thúc chạy xông vô chém Vũ Đức vương vãi ở trận chi phí. Quân những vương vãi nhìn thấy kinh sợ nên quăng quật chạy cả. Dực Thánh vương vãi và Đông Chinh vương vãi cũng cần chạy trốn, về sau van nài đi ra mặt hàng, được thả cả. Thái tử Lý Phật Mã lên nối ngôi, tức là Lý Thái Tông.

Lý Thái Tông nối tiếp vị, táng Lý Công Uẩn ở Thọ Lăng, phủ Thiên Đức, truy tôn miếu hiệu là Thái Tổ, thụy hiệu là Thần Vũ Hoàng đế.

Gia đình[sửa | sửa mã nguồn]

  • Cha: Hiển Khánh vương.
  • Mẹ: Minh Đức Thái hậu Phạm Thị Ngà.
  • Anh em:
  1. Dực Thánh vương vãi, sở hữu sách ghi là đàn ông.[27]
  • Hậu phi: Thái Tổ lập 9 nương nương, vô cơ sở hữu một trong những người được sử ghi danh hiệu:[28]
  1. Lập Giáo hoàng hậu: sử chép là bà xã cả, theo đuổi dã sử thương hiệu húy là Lê Thị Phất Ngân, con cái của Lê Hoàn, là u của Thái tử Lý Phật Mã.[29][cần dẫn nguồn] Sau được Lý Thái Tông phong Linh Hiển Hoàng thái hậu.
  2. Ái Vân phu nhân Chu thị
  3. Tá Quốc Phu nhân
  4. Lập Nguyên Phu nhân

Còn lại đều ko rõ rệt thương hiệu họ.

  • Con cái: Ít nhất 7 hoàng tử, 13 công chúa.
  1. Khai Thiên vương vãi Lý Phật Mã, năm 1009 phong Hoàng hoàng thái tử. Mẹ là Linh Hiển Hoàng thái hậu.
  2. Khai Quốc vương vãi Lý Bồ, phong năm 1013, ở phủ Trường Yên.
  3. Đông Chinh vương vãi Lý Lực, phong năm 1018.
  4. Vũ Đức vương vãi, ko rõ rệt thân thiết thế, theo đuổi ý kiến của Trần Trọng Kim là con cái Lý Thái Tổ.
  5. Uy Minh hầu Lý Nhật Quang, còn mang tên Lý Hoảng. Theo Việt năng lượng điện u linh tập, u là Linh Hiển Hoàng thái hậu.
  6. Công chúa An Quốc, gả mang đến Đào Cam Mộc.
  7. Lĩnh Nam Công chúa (Lý hướng dẫn Hòa), gả mang đến Thân Thừa Quý

Nhận định[sửa | sửa mã nguồn]

Tượng Lý Thái Tổ và Lý Thái Tông ở đền rồng Lý Bát Đế.

Sử gia Lê Văn Hưu bình vô Đại Việt sử ký:

“

Lý Thái Tổ đăng quang vừa được hai năm, tông miếu ko dựng, đàn xã tắc ko lập nhưng mà trước tiếp tục dựng tám miếu ở phủ Thiên Đức, lại trùng tu miếu quán ở những lộ và phỏng mang đến thực hiện tăng rộng lớn ngàn đứa ở kinh sư, thế thì tiêu xài phí của nả mức độ lực vô việc thổ mộc ko biết chừng này nhưng mà kể. Của ko cần là trời mưa xuống, mức độ ko cần là thần thực hiện thay cho, há chẳng cần là vét tiết mỡ của dân ư? Vét tiết mỡ của dân hoàn toàn có thể gọi là thao tác phúc chăng? Bậc vua sáng sủa nghiệp, tự động bản thân cần thiết kiệm, còn bồn chồn mang đến con cái con cháu xa thẳm xỉ chểnh mảng biếng, thế nhưng mà Thái Tổ nhằm phép tắc lại như vậy, chả trách cứ đời sau xây tháp cao ngất trời, dựng cột miếu đá, năng lượng điện thờ Phật, lung linh rộng lớn cung vua. Rồi người bên dưới làm theo, sở hữu kẻ diệt thân thiết thể, thay đổi lối đem, quăng quật sản nghiệp, trốn thân thiết mến, dân bọn chúng quá nửa thực hiện sư sãi, nội địa nơi nào cũng miếu chiền, xuất xứ há chẳng cần kể từ đấy?

”
— Sách này không hề, dẫn lại theo đuổi Đại Việt sử ký toàn thư
“

Có người hỏi: Lê Đại Hành với Lý Thái Tổ ai hơn? Thưa rằng: Kể về mặt mày trừ dẹp gian giảo vô, khuấy tan giặc ngoài, thực hiện mạnh nước Việt tớ, đi ra oai phong với những người Tống thì Lý Thái Tổ ko vì thế Lê Đại Hành sở hữu công tích khó khăn rộng lớn. Nhưng về mặt mày tỏ rõ rệt ân uy, lòng người tôn vinh, hưởng trọn nước lâu lâu năm, nhằm phúc mang đến con cái con cháu thì Lê Đại Hành ko vì thế Lý Thái Tổ bồn chồn tính lâu dài ra hơn. Thế thì Lý Thái Tổ rộng lớn ư? Đáp: Hơn thì ko biết, chỉ thấy đức của mình Lý dày rộng lớn bọn họ Lê, vì thế thế cho nên phát biểu theo đuổi bọn họ Lý.

”
— Sách này không hề, dẫn lại theo đuổi Đại Việt sử ký toàn thư[30]

Sử thần Ngô Sĩ Liên biên soạn cỗ Đại Việt sử ký toàn thư bình rằng:

“

Lý Thái Tổ nổi lên, trời cởi điềm tốt hình thành ở vết cây sét tiến công. Có đức vớ sở hữu ngôi, vì thế lòng người theo đuổi về, lại vừa phải sau thời điểm Ngọa Triều phí phạm dâm bạo ngược nhưng mà vua thì vốn liếng nổi tiếng khoan nhân, trời thông thường mò mẫm công ty mang đến dân, dân theo đuổi về người dân có đức, nếu như quăng quật vua thì còn biết theo đuổi ai! Xem việc vua nhận mệnh thâm thúy lặng lẽ, dời đô yên lặng nước, lòng nhân thương dân, lòng trở nên cảm trời, nằm trong là tiến công dẹp phản loàn, Nam Bắc thông hiếu, thiên hạ bình yên lặng, truyền ngôi nhiều năm, hoàn toàn có thể thấy là sở hữu mưu lược lược của bậc đế vương vãi. Duy sở hữu việc ưu chuộng đạo Phật, đạo Lão là nơi xoàng.

”
— Đại Việt sử ký toàn thư

Sử thần Lê Tung, người sáng tác bài bác Đại Việt thông giám tổng luận thì nhận xét:[31]

“

Lý Thái Tổ nhân Ngọa Triều thất đức, hiệp điềm chất lượng sét tiến công trở nên chữ, ứng mệnh trời, thuận lòng người, quá thời cởi vận; sở hữu đại phỏng khoan nhân, sở hữu quy tế bào xa thẳm rộng lớn, dời đô lăm le vạc, kính trời yêu thương dân, tô ruộng sở hữu mệnh lệnh thả, phú dịch sở hữu cường độ. Bắc Nam thông hiếu, thiên hạ bình yên lặng. Song thánh học tập chẳng nghe, nho phong ko thịnh, tăng ni cướp nửa dân gian giảo, miếu chiền dựng ăm ắp thiên hạ, ko cần là đạo sáng sủa nghiệp truyền loại vậy.

”
— Lê Tung

Khâm lăm le Việt sử Thông giám cương mục nhận định:

“

Nhà Lý được nước, cũng ko cần chính đạo mang đến lắm, tuy nhiên đương buổi Lê Ngọa Triều, lòng người thoát ly tan, sinh dân vô công ty, ko về với Công Uẩn còn biết theo đuổi ai?

”
— Khâm lăm le Việt sử Thông giám cương mục[32]

Lời của sử thần chép vô sách Việt sử tiêu xài án:

“

Vua Lý Thái Tổ phát triển nhờ cửa ngõ Phật, Khánh Vân nuôi rộng lớn, Vạn Hạnh giáo dục, thuyết nhân trái khoáy in sâu ở trong tâm, vì thế Khi mới nhất loài kiến quốc, tiếp tục tạo nên nhiều miếu, cấp cho năng lượng điện phỏng tăng bọn chúng, ham muốn đem cả toàn cầu vô nước Phật, bất luận nhân hậu ngu ham muốn mang đến qui Phật, cho tới đời sau Nhà Lý mới nhất khởi đăng quang miếu cao sát mây, lập nên cột miếu bằng đá điêu khắc cao vót, lấy sự thờ Phật thao tác thông thường cần sở hữu của một nước (lập rộng lớn 300 ngôi miếu, đúc trái khoáy chuông nặng nề cho tới một vạn nhị ngàn cân nặng đồng). Khi khánh trở nên miếu thì cởi hội, xá những tội nhân; một ngôi nhà sư tự động thiêu nhưng mà cũng tạ ơn Phật, bụt đâm chồi ở miếu Pháp Vân nhưng mà lập nên miếu tự động bịp bợm bản thân và bịp bợm cho tới người không giống, xấp xỉ như điên như ngu, tạo cho ảo ảnh thuật của sư Đại Điên dám hoành hành ở vô cung vua, lặn bầu của Nguyễn Bông đầu bầu thực hiện con cái quá tự động của nước; cho tới nỗi vua Huệ Tôn quăng quật nước mang đến phụ nữ nhỏ nhưng mà xuống tóc đầu Phật; vì thế ngôi nhà sư nhưng mà hưng quốc, lại vì thế ngôi nhà sư nhưng mà thoát nước, Phật cũng ko đem chén nước công đức nhưng mà phỏng mang đến vua cùng nước được, hợp lý bên trên vì thế vua Thái Tổ, vì thế cho tới nỗi thế?

”
— Việt sử tiêu xài án[33]

Theo K.W Taylor:

“

Lý Công Uẩn, một người được nâng đầu vì thế những quyền năng tu viện rõ nét tiếp tục tương khắc và chế ngự trung tâm văn hóa truyền thống và hành chính thượng cổ bên trên đồng vì thế sông Hồng, phất lên kể từ Hoa Lư và trở nên vị lãnh đạo thị vệ hoàng cung và, vô năm 1009, sau sự kể từ trần của những người nối tiếp ngôi cũng chính là đàn ông thất nhân tâm của Lê Hoàn, đã và đang được lập thực hiện vua với việc đống ý của người xem. Lý Công Uẩn (được lưu giữ cho tới sau khoản thời gian tổn thất với miếu hiệu Lý Thái Tổ) tiếp tục kể từ quăng quật Hoa Lư và bịa đặt đế đô của ông bên trên trung tâm hành chủ yếu cũ kể từ thời thuộc về ngôi nhà Đường (Hà Nội ngày nay), bịa đặt lại thương hiệu là Thăng Long.

”
— K. W. Taylor

Các dự án công trình gắn sát với thương hiệu tuổi tác của Lý Thái Tổ/Lý Công Uẩn[sửa | sửa mã nguồn]

Lý Thái Tổ và những vị vua ngôi nhà Lý được thờ ở đền rồng Đô, phường Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, tỉnh Tỉnh Bắc Ninh, điểm đấy là quê nhà ở trong nhà Lý. Gần đền rồng Đô là lăng tẩm những nhà vua ngôi nhà Lý ở rải rác rến bên trên địa phận phường Đình Bảng.

Có một ngôi đền rồng thờ riêng rẽ vua Lý Thái Tổ, nương nương Lê Thị Phất Ngân và Lý Thái Tông được kiến tạo tự Thành Phố Hà Nội kết phù hợp với Tỉnh Ninh Bình là Đền Vua Lý Thái Tổ bên trên Khu di tích lịch sử Cố đô Hoa Lư. Tại điểm động Hoa Lư – quê nhà của Thái hậu Dương Vân Nga và cũng chính là địa thế căn cứ ban sơ của Đinh Sở Lĩnh sở hữu những di tích lịch sử đình Ngọc Nhị, đình Viến thờ vua Đinh và Thái hậu cũng đều có bài bác vị phối thờ Hoàng hậu Lê Thị Phất Ngân và Lý Thái Tổ với giai thoại nhị người từng về viếng thăm điểm này.

Nhiều địa hạt lấy thương hiệu ông bịa đặt cho những mặt phố và ngôi trường học tập như: đàng Lý Thái Tổ ở những trở nên phố: Tỉnh Bắc Ninh, Thành Phố Hà Nội, Huế, Tỉnh Ninh Bình, Tỉnh Thái Bình, Vĩnh Yên, Thành Phố Đà Nẵng, Long Xuyên, Thành phố Xì Gòn,... hoặc đàng Lý Công Uẩn ở những trở nên phố: Tỉnh Lào Cai, Cao Lãnh, Mỹ Tho, Móng Cái,...

Hà Nội và Tỉnh Bắc Ninh là 2 tượng đài đã và đang được kiến tạo nhằm tưởng niệm cho tới ông.

Năm 2004, một tượng đài Lý Thái Tổ được kiến tạo bên trên trục đ­ường Đinh Tiên Hoàng nằm trong điểm rừng hoa Chí Linh, Hồ Hoàn Kiếm, Thành Phố Hà Nội theo đuổi hình mẫu ở trong nhà chạm trổ Vi Thị Hoa, bằng đồng nguyên khối (nặng 14T, cao 3,3 m) nằm trong dạng dự án công trình xin chào kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long – Thành Phố Hà Nội.[34] Bà Vi Thị Hoa cho biết thêm là ko tài giỏi liệu vật thể này về khuôn mặt mày, phục trang của Lý Thái Tổ và nói: "Chúng tôi sáng sủa tác mang tính chất ước lệ".

Tháng 8 năm 2011, cái tàu hộ vệ có tên lửa lớp Gepard 3.9 (Project 11661E) loại nhị của Hải quân Nhân dân nước ta – HQ012 – được mệnh danh Lý Thái Tổ.

Xem thêm: big mouth thật sự là ai

Trong văn hoá đại chúng[sửa | sửa mã nguồn]

Năm Tác phẩm Diễn viên
2010 Khát vọng Thăng Long Quách Ngọc Ngoan
Về khu đất Thăng Long Lý Hùng
Huyền sử thiên đô Công Dũng
2011 Lý Công Uẩn: Đường cho tới trở nên Thăng Long Phạm Tiến Lộc
Lưu Tiến Đạt

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

Wikimedia Commons được thêm hình hình ảnh và phương tiện đi lại truyền đạt về Lý Thái Tổ.
  • Khâm lăm le Việt sử Thông giám Cương mục Chính biên Quyển loại I Lưu trữ 2009-03-31 bên trên Wayback Machine
  • ĐVSKTT quyển II - Kỷ Nhà Lý
  • Việt Nam sử lược, Chương IV: Nhà Lý (1010 - 1225) Lưu trữ 2009-07-18 bên trên Wayback Machine, người sáng tác Trần Trọng Kim.
  • Đại Việt Sử ký Toàn thư, Kỷ ngôi nhà Lý
  • Đại Việt sử lược, quyển nhị: vua Thái Tổ[liên kết hỏng]
  • Ngô Thì Sĩ (2011), Đại Việt sử ký chi phí biên, Nhà Xuất phiên bản Văn hóa tin tức.
  • Đất nước nước ta qua chuyện những đời, Đào Duy Anh, Nhà Xuất phiên bản Hồng Đức, năm 2016.
  • Việt sử tiêu xài án, Nhà Xuất phiên bản Văn Sử, 1991.
  • Lịch triều hiến chương loại chí, tập dượt 1, tập dượt 2, Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo, 2012.
  • Việt Nam sử lược, Trần Trọng Kim, Sở giáo dục và đào tạo Trung tâm Học liệu xuất phiên bản.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Đại Việt sử ký toàn thư, Kỷ Nhà Lê. Ngọa Triều Hoàng Đế.
  2. ^ Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Thành Phố Hà Nội, 1992, Kỷ ngôi nhà Lý.
  3. ^ NGỌC PHẢ CÁC VUA TRIỀU LÊ, Trần dựa Chí, đăng bên trên Báo Hán Nôm của VIỆN NGHIÊN CỨU HÁN NÔM - VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM, năm 2010.
  4. ^ Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập xã hội, 1993, Kỷ Nhà Lê.
  5. ^ An Nam chí lược: Năm Đại Trung Tường Phù loại 3, Chí Trung (tức Long Đĩnh) tổn thất, con cái còn nhỏ, em là Minh Đề, Minh Sưởng giành giật ngôi. Công Uẩn xua đuổi và thịt lên đường, tự động lĩnh việc Giao Châu, xưng là An Nam Tĩnh Hải quân quyền Lưu hậu.
  6. ^ Việt sử tiêu xài án, Nhà Xuất phiên bản Văn Sử, 1991, Khai Minh Vương.
  7. ^ Ngô Thì Sĩ, sách tiếp tục dẫn, tr. 223.
  8. ^ K. W. Taylor, Looking Behind The Vietnamese Annals, Lý Phật Mã (1028-54) and Lý Nhật Tôn (1054-72) In The Việt Sử Lược and The Toàn Thư, The Vietnam Forum, A Review of Vietnamese Culture and Society, Yale Center For international and Area Studies, no. 7, Winter-Spring 1986, những trang 47-68.
  9. ^ Đất nước nước ta qua chuyện những đời, Nhà Xuất phiên bản Hồng Đức, năm 2016, trang 141.
  10. ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư, 1993, trang 99.
  11. ^ Đất nước nước ta qua chuyện những đời, Nhà Xuất phiên bản Hồng Đức, trang 141.
  12. ^ Lịch triều hiến chương loại chí, tập dượt 1, Nhà Xuất phiên bản giáo dục và đào tạo, 2012, trang 528.
  13. ^ Đất nước nước ta qua chuyện những đời, Nhà Xuất phiên bản Hồng Đức, trang 145.
  14. ^ Việt sử tiêu xài án, Nhà Xuất phiên bản Văn Sử, 1991, Thái Tổ hoàng thượng, trang 43.
  15. ^ Việt sử tiêu xài án, Kỷ Nhà Lý, Thái Tổ hoàng thượng, Nhà Xuất phiên bản Văn Sử, 1991.
  16. ^ Đại Việt sử ký toàn thư.
  17. ^ a b c d e Đại Việt sử ký toàn thư, Nhà Xuất phiên bản Khoa học tập Xã hội Thành Phố Hà Nội, 1993, Kỷ Nhà Lý, Thái Tổ hoàng thượng.
  18. ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư, 1993, trang 83.
  19. ^ Khâm lăm le Việt sử Thông giám Cương mục, 1998, trang 112.
  20. ^ Đại Việt sử lược, Quyển nhị: Vua Thái Tổ, trang 38.
  21. ^ Đại Việt sử lược: Quyển nhị: Vua Thái Tổ[liên kết hỏng]
  22. ^ ĐVSKTT: Mùa thu, mon 7, 1010, xuống chiếu phân phát chi phí kho 2 vạn quan tiền, mướn công nhân thực hiện miếu ở phủ Thiên Đức, toàn bộ tám sở, đều dựng bia ghi công.
  23. ^ Lê Tắc, An Nam chí lược, 1961, trang 101.
  24. ^ Khâm lăm le Việt sử Thông giám Cương mục, 1998, trang 111.
  25. ^ a b “Việt Nam sử lược, Chương IV: Nhà Lý (1010 - 1225)”. Bản gốc tàng trữ ngày 18 mon 7 năm 2009. Truy cập ngày 2 mon 3 năm 2010.
  26. ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư, 1993, trang 86.
  27. ^ ĐVSKTT ghi: Soát lại việc Lý Công Uẩn phong tước đoạt ghi bên trên phía trên, ngờ Toàn thư chép sót về người được phong là Dực Thánh vương vãi. Đại Việt sử lược (q.2, tờ 2b) ghi vua phong "cho anh thực hiện Vũ Uy vơng, phong mang đến em thực hiện Dực Thánh vương". Cương mục (CB2, 8a) ko thấy dẫn Đại Việt sử lược, tuy nhiên dẫn Nam Thiên trung nghĩa lục (của Phạm Phi Kiến) phát biểu Dực Thánh Vương là con cái loại của Lý Thái Tổ. Phối ăn ý cả Toàn thư ghi bên trên đấy là Đại Việt sử lược, ngờ Cương mục chú sai.
  28. ^ Lý Thái Tổ sở hữu đến… 9 bà Hoàng hậu Lưu trữ 2011-06-11 bên trên Wayback Machine, PV - Báo Phụ nữ giới, ngày 06/06/2011.
  29. ^ Bí ẩn người bà xã được Lý Công Uẩn đối đãi đặc biệt
  30. ^ Đại Việt Sử ký Toàn thư, Bản kỷ, Kỷ ngôi nhà Lê, Đại Hành Hoàng đế
  31. ^ Lê Tung. Việt giám thông khảo tổng luận. Hội hướng dẫn tồn di tích chữ Nôm. tr. 10b-11a.
  32. ^ Khâm lăm le Việt sử Thông giám Cương mục, Chính biên, quyển II
  33. ^ Việt sử tiêu xài án, Nhà Xuất phiên bản Văn Sử, 1991, Kỷ Nhà Lý, Thái Tổ hoàng thượng.
  34. ^ Khó khởi công kiến tạo tượng đài Lý Thái Tổ vô khi 10/10

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]

  • Lý Thái Tổ bên trên Từ điển bách khoa Việt Nam
  • Ly Thai To (Vietnamese emperor) bên trên Encyclopædia Britannica (tiếng Anh)
  • Lễ thắp nhang Vua Lý Thái Tổ vô tối phú quá Việt Chiến, báo Thanh Niên 12:17 AM - 06/02/2010 lưu 7/2/2010
  • Khởi công kiến tạo tượng đài Lý Thái Tổ Việt Anh. Vnexpress. 17/8/2004 | 09:08 GMT+7