trương định là ai

By Admin 11/09/2023 0

Bách khoa toàn thư cởi Wikipedia

Bình Tây Đại Nguyên Soái
Trương Định

Bạn đang xem: trương định là ai

Chân Dung Trương Định

Sinh1820
Bình Sơn, Tỉnh Quảng Ngãi, Việt Nam
Mất19 mon 8, 1864 (43–44 tuổi)
Gò Công (tỉnh Gia Định), Việt Nam
Tên khácTrương Trường Định
Phối ngẫu(Lê Thị Thưởng) Trần Thị Sinh
Con cáiTrương Quyền
Cha mẹ
  • Trương Cầm (cha)

Trương Định (Chữ Hán: 張定; 1820 – 1864) hoặc Trương Công Định hoặc Trương Trường Định, là võ quan lại triều Nguyễn, và là thủ lĩnh chống Pháp quy trình tiến độ 1859 – 1864, nhập lịch sử dân tộc nước ta.

Tóm lược tè sử[sửa | sửa mã nguồn]

Trương Định sinh bên trên làng mạc Tư Cung, phủ Bình Sơn, Tỉnh Quảng Ngãi (nay là xã Tịnh Khê, thành phố Hồ Chí Minh Tỉnh Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi). Cha ông là Lãnh binh Trương Cầm, từng là Hữu thủy Vệ uý ở Gia Định bên dưới thời vua Thiệu Trị.

Năm 1844, Trương Định theo đòi thân phụ nhập Nam. Sau Lúc thân phụ mất mặt, ông cư trú ngay lập tức điểm thân phụ đóng góp quân. Sau bại liệt, ông kết duyên với bà Lê Thị Thưởng, vốn liếng là phụ nữ của một hào phú ở thị xã Tân Hòa, tỉnh Gia Định (Gò Công Đông,Tiền Giang ngày nay).

Năm 1850, hưởng trọn ứng quyết sách khẩn hoang toàng của tướng tá Nguyễn Tri Phương, Trương Định xuất chi phí rời khỏi chiêu tập dân túng lập bốt điền ở Gia Thuận (Gò Công), vì vậy, ông được mái ấm Nguyễn bửa thực hiện Quản cơ,[1] hàm chánh lục phẩm.

Trở trở thành thủ lĩnh chống Pháp[sửa | sửa mã nguồn]

Mộ và thông thường thờ Trương Định ở thị xã Gò Công

Năm 1861, Pháp tiến công Gia Định lượt loại nhất , Trương Định rước quân phối phù hợp với binh của tướng tá Nguyễn Tri Phương chống lưu giữ chiến tuyến Chí Hòa. Khi Đại bốt Chí Hòa thất thủ, ông tháo lui về Gò Công, nằm trong Lưu Tiến Thiện, Lê Quang Quyền chiêu binh ứng nghĩa, trấn lưu giữ vùng Gia Định-Định Tường.

Ở phía trên, Trương Định tổ chức triển khai lại lực lượng, thực hiện tác chiến trong số vùng Gò Công, Tân An, Mỹ Tho, Chợ Lớn, TP Sài Gòn, Đồng Tháp Mười và kéo dãn dài đến tới tận biên thuỳ Campuchia.

Kể về ông ở quy trình tiến độ này, sử mái ấm Nguyễn chép:

Trương Định thông tỏ võ nghệ, kiêu dũng, kế tiếp lược. Tự Đức năm loại 14 (1861), trở thành Gia Định hữu sự, [a] Định hưởng trọn ứng việc nghĩa, chiêu tập thú dõng được rộng lớn 6.000 người, lại kiêm quản ngại những đầu mục thân ái hào mộ việc nghĩa, dồn lập 18 cơ quân, luôn luôn chống tấn công người Pháp, nhận được súng ống vũ khí và đúc chế tăng nhằm người sử dụng, được bạt bửa thực hiện Quản cơ lĩnh Phó Lãnh binh Gia Định.[2]

Ngày 5 mon 6 năm 1862, triều đình Huế thỏa thuận hòa ước với Pháp. Cũng theo đòi sử mái ấm Nguyễn thì:

Tháng 7 năm 1862...kể từ Lúc đang được tấp tểnh hòa ước rồi, Ngài [Tự Đức] truyền dụ Nam Kỳ nghỉ ngơi binh và đề nghị Trương Định rời khỏi Phú Yên. Khi ấy trong số tỉnh Gia Định, Định Tường, Biên Hòa những người dân ứng nghĩa rủ nhau kết hợp, tôn Trương Định thực hiện Đại đầu mục, nài đã tạo ra tấn công, Đình thần nghị rằng: "bây giờ việc Bắc Kỳ đương khẩn, tuy nhiên Nam Kỳ chưa tồn tại thời cơ gì, nài giao phó Phan Thanh Giản hiểu dụ". Nhưng Trương Định đang được lâu tuy nhiên ko chịu đựng về cung chức, bị miễn nhiệm hàm.[3]

Trên thực tiễn, ông đang được kể từ chối thư dụ mặt hàng của tướng tá Pháp là Bonard, bỏ mặc chiếu vua rời khỏi mệnh lệnh bến bãi binh bởi Phan Thanh Giản truyền nhập và rút quân về Gò Công, xưng là Trung thiên tướng tá quân,[4] và được dân chúng tôn là Bình Tây Đại Nguyên soái, lấy điểm này thực hiện phiên bản doanh, xây cất những địa thế căn cứ địa kháng chiến.

Ngày 16 mon 12 năm 1862, Trương Định đang được rời khỏi mệnh lệnh tiến công những địa điểm của quân Pháp ở cả thân phụ tỉnh miền Đông Nam Sở, đẩy Pháp nhập tình thế lúng túng, tiêu cực. Tháng hai năm 1863, nhờ với viện binh tương hỗ, Pháp phản công bên trên Biên Hòa, Chợ Lớn, vây hãm Gò Công. Ngày 26 mon hai năm 1863, Pháp xâm chiếm trở thành trì, ông bay ngoài vòng vây và kéo quân về Biên Hòa.

Tháng 9 năm 1863, tướng tá Lagrandière quý phái thay cho Bonard, cởi cuộc càn quét dọn loại nhị, bắt được bà xã con cái và một trong những tùy tùng của Trương Định.

Qua đời[sửa | sửa mã nguồn]

Ngày 19 mon 8 năm 1864, Huỳnh Công Tấn phản bội dẫn đàng mang đến quân Pháp bất thần vây hãm tập kích. Bản doanh Đám lá tối trời [b] thất thủ, Trương Định bị trọng thương (gãy xương sống).[5]

Về chết choc của ông, những mối cung cấp ko thống nhất về sự việc ông với tử tiết hay là không. Hầu không còn những mối cung cấp nhận định rằng ông đang được tử tiết nhằm ngoài rớt vào tay giặc.[6][7][8][9] Mặt không giống, theo đòi Việt sử Tân Biên của Phạm Văn Sơn, "ông và 28 người tùy nằm trong bị phun chết".[10] Khi ấy, ông 44 tuổi hạc.

Hay tin yêu Trương Định tử tiết, vua Tự Đức sai truy tặng ông phẩm hàm, và năm 1871 lại mang đến lập thông thường thờ ông bên trên Tư Cung (Quảng Nghĩa). Con ông là Trương Quyền đang được rút lên vùng Châu Đốc kế tiếp chống Pháp tăng 6 năm nữa.

Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đã trải 12 bài xích thơ và một bài xích văn tế điếu ông. Trích trình làng một bài:

Xem thêm: thời kỳ người ai cập thực hiện thờ cúng độc thần là…

Bàn thờ Trương Định ở phía bên trong đền
Trong Nam, thương hiệu chúng ta phất như cồn
Mấy trận Gò Công nức giờ đồn
Đấu đạn hỡi rêm tàu bạch quỷ
Hơi gươm tăng rạng vẻ Hoàng Môn
Ngọn cờ ứng nghĩa trời ko bẻ
Quả ấn Bình Tây khu đất vội vàng chôn
Nỡ khiến cho hero rơi giọt luỵ
Lâm dâm thân phụ chữ điếu vong hồn.

Từ bại liệt đến giờ, nhiều thương hiệu đàng bên trên những thành phố Hồ Chí Minh và thương hiệu ngôi trường học tập ở nước ta được có tên ông.

Tuyên thân phụ nổi tiếng[sửa | sửa mã nguồn]

Tuyên thân phụ của Trương Định nhập thư vấn đáp thư dụ mặt hàng của tướng tá Pháp Bonard nhập thời điểm cuối năm 1862:

“ Triều đình Huế ko nom nhận tất cả chúng ta, tuy nhiên tất cả chúng ta cứ đảm bảo an toàn Tổ quốc tất cả chúng ta. ”

Ông vấn đáp Phan Thanh Giản về sự việc bến bãi binh chống Pháp: “Triều đình nghị hòa thì cứ nghị hòa còn việc của Định thì Định cứ thực hiện. Định thà đắc tội với Triều đình chứ không hề nỡ ngồi nom giang san này đắm chìm...”

Tuyên thân phụ của Trương Định gửi những quan lại ở Vĩnh Long, nhằm tỏ ý ly khai với Nam triều (vì sau hòa ước Nhâm Tuất, vua Tự Đức rời khỏi mệnh lệnh ông nên bến bãi binh) nhập mon hai năm 1863:

“ Muốn quay về nó như xưa, dân bọn chúng thân phụ tỉnh đòi hỏi Shop chúng tôi hàng đầu khởi nghĩa, Shop chúng tôi ko thể làm những gì được không giống. Chúng tôi sẵn sàng hành động nhập phía Đông tương tự phía Tây, Shop chúng tôi chống đối và hành động. Chúng tôi tiếp tục tấn công té bọn giặc cướp... ”
“ Chúng tao thề thốt tiếp tục tấn công mãi và tấn công không ngừng nghỉ, Lúc tao thiếu hụt toàn bộ tiếp tục bẻ nhánh cây thực hiện cờ, lấy gậy gộc gộc thực hiện võ khí mang đến lính tráng ta... ”

Hịch của Trương Định (tháng 8 năm 1864):

“ Lòng dân đang được ham muốn tao lên thực hiện nguyên vẹn nhung thân phụ tỉnh, tao nom nhập lòng dân kính yêu ko nhạt lạt của người xem so với tao. Thế là kết thúc bất tha thứ giặc cướp. ”

Mấy đoạn trích bên trên, được ghi sang chảnh bên trên thông thường thờ Trương Định, ở ngay lập tức trung tâm thị xã Gò Công.

Nhận xét[sửa | sửa mã nguồn]

Tượng đài Trương Định ở trung tâm thị xã Gò Công
  • Trung úy Léopold Pallu (1828 – 1891), sĩ quan lại tùy viên Tổng hành dinh thự của Phó đề đốc Charner, và là kẻ lãnh đạo team thủy quân lục chiến tấn công nhập Đại bốt Chí Hòa, trở thành Định Tường (Mỹ Tho), viết:
Lúc bấy giờ (tháng 6 năm 1861) với cùng một người An Nam vô cùng xác định và hào hùng thương hiệu là Trương Định[c] cho biết thêm tiếp tục dấy loàn khởi nghĩa nhập toàn xứ...Là 1 trong số những người dân nhiều nghị lực nhất, anh tao gạt gẫm là đang được bị tiêu diệt nhập trận Gò Công, tuy nhiên sau này lại xuất hiện tại và hành động nhập không còn mùa mưa...Mãi về sau đây, Lúc tao đã sở hữu Biên Hòa, thương hiệu Trương Định vẫy vùng tàn phá huỷ không còn nhị vùng tứ giác của tao...[11]
  • Trong sách Sài Gòn xưa – đè tượng 300 năm ở trong nhà văn Sơn Nam với đoạn:
Yêu nước đượm đà, khí khái trước nghĩa rộng lớn, đứng số 1 nhập trào lưu kháng Pháp ở Nam Kỳ vẫn chính là Trương Định. Mang ơn vua, lưu giữ khu đất mang đến vua (Gò Công là điểm vạc tích của Phạm Đăng Hưng và phụ nữ là bà Từ Dũ), tuy nhiên chống mệnh lệnh Lúc rời khu đất mang đến Pháp. Trương Định và dân bốt điền tận dụng địa hình rừng ngập đậm Gò Công nhằm khởi nghĩa, đắp điếm đập, xây lũy. Giặc nên vất vả, tổ chức triển khai nội ứng mới nhất giết mổ được ông, trải qua không ít cuộc tiến quân cung cấp tướng tá, sắp xếp súng rộng lớn bên trên thuyền nhỏ, nhằm dịch rời điểm nước cạn hết. Địch nên rước xác ông bầy trước chợ nhằm thực hiện hội chứng cớ...và chôn ông thân ái chợ, nếu như chôn điểm hẻo lánh, e nghĩa binh lập đàn tế cờ, phục thù hằn mang đến công ty tướng tá. Cụ Đồ Chiểu đang được rước toàn bộ tận tâm viết lách bài xích văn tế ông và 10 bài xích liên trả.[12]

Gia quyến[sửa | sửa mã nguồn]

Người bà xã chính[sửa | sửa mã nguồn]

Lê Thị Thưởng (? – ?) là phụ nữ một hào phú ở thị xã Tân Hòa (Gò Công). Bà và Trương Định kết duyên năm nào là ko rõ rệt, tuy nhiên theo đòi sử sách thì ...nhập năm 1854, nhờ việc trợ gom của mái ấm gia đình mặt mũi bà xã, Trương Định xuất gia sản, chiêu tập dân túng lập bốt điền Gia Thuận (Gò Công).[13]

Sau Lúc ông chồng và con cái mất mặt vì thế việc nước, chép chuyện của bà như sau:

(Trương Định) sau vì thế thất lợi tuy nhiên mất mặt, con cái ông là (Trương) Tuệ cũng bị tiêu diệt vì thế việc quân, bà xã (Trương) Định là Lê Thị Thưởng vì thế ko điểm nương tựa nên về quê quán (Quảng Ngãi, quê chồng) thực hiện ăn. Năm (Tự Đức) loại 27 (1874), quan lại tỉnh Tỉnh Quảng Ngãi tâu rằng, (Trương) Định là người dân có nghĩa khí rất rất đáng khen ngợi mà lúc bấy giờ bà xã của (Trương) Định lại là kẻ túng đau đớn, rất rất đáng thương. Vậy, nài chế tạo xuyên suốt đời mang đến (vợ Trương Định) hàng tháng trăng tròn quan lại và 2 phương gạo...
Năm (Tự Đức) loại 34 (tức năm 1881), lại cung cấp tăng cho những người bà xã (của Trương Định) hàng tháng 10 quan lại, mặt khác, sai xã ấy nên thỉnh phảng phất cho tới thăm hỏi. Khi bà mất mặt, (vua ban) mang đến 100 quan lại chi phí (để mai táng).[14]

Người bà xã thứ[sửa | sửa mã nguồn]

Trần Thị Sanh (1820 – 1882) là em chúng ta (con cô) thái hậu Từ Dụ, u vua Tự Đức. Bà Trần Thị Sanh là con cái loại sáu của ông Trần Văn Đồ và bà Phạm Thị Phụng. Bà Phụng là em gái ông Phạm Đăng Hưng, thân phụ của bà Phạm Thị Hằng, tức thái hậu Từ Dụ. Trước Lúc về thực hiện bà xã loại Trương Định, bà từng với cùng một đời ông chồng là ông Dương Tấn Bổn và một cô phụ nữ thương hiệu Dương Thị Hương. Bà Hương sau đây gả mang đến ông Huỳnh Đình Ngươn, thân phụ của chí sĩ Huỳnh Đình Điển. Ông Bổn mất mặt sớm[15], nghĩa tình bà xã ông chồng đứt đoạn, bà Sanh cố chí lo lắng chuyện thực hiện ăn và trở nên một trong mỗi người phong phú ở xứ Gò Công.

Giàu với, bà Sanh người sử dụng chi phí mua sắm lúa gạo, nhờ Trương Định rước cứu vớt tế dân, và còn trả chi phí mang đến ông Định quy tụ dân cút khai khẩn khu đất đai. Sau Lúc ông chồng bị tiêu diệt được hai năm, bà về thực hiện hầu thiếp mang đến Trương Định[15], nên dân gian giảo mới nhất gọi là bà Hầu.

Gò Công với tư tổng nhiều,
Mà riêng biệt với cùng một bà Hầu nhiều vĩ đại.[16]

Khi Trương Định phất cờ tấn công Pháp, bà Sanh (khi này đang trở thành bà xã loại Trương Định) lo lắng việc rèn vũ trang, tích trữ hoa màu mang đến nghĩa binh. Khi ông chồng mất mặt, bà rước xác ông về chôn bên trên Gò Công.

Năm 1864, sau khoản thời gian Trương Định tử tiết, bà Sanh nhập miếu quy nó, giao phó quyền nom nom gia tài mang đến con cái riêng biệt Dương Thị Hương và con cái rể là Tri thị xã Trường Bình.

Vị trí lăng mộ[sửa | sửa mã nguồn]

Mộ Trương Định thuở đầu (1864) được sản xuất bởi hồ nước dù dước và bên trên bia đá với tương khắc bao nhiêu chữ: Đại Nam - An Hà lãnh binh kiêm Bình Tây Đại tướng tá quân Trương công húy Định chi mộ. Nhà chũm quyền Pháp bắt đục vứt mặt hàng chữ Bình Tây Đại tướng tá quân và trừng trị bà Sanh 10.000 quan lại chi phí vì thế tội lập bia ngược luật lệ.

Năm 1874, bà Sanh thực hiện đơn nài tu sửa mộ mang đến ông chồng. Lần này mộ Trương Định được xây bằng đá điêu khắc hoa cương, với 3 bức hoành phi và 6 trụ đá ghi lại thân ái thế và sự nghiệp của ông. Một đợt tiếp nhữa, những hoành phi và trụ đá bị Pháp rời khỏi mệnh lệnh đục vứt...[17]

Nhà phân tích Huỳnh Minh mang đến biết: "Trải nhiều năm Pháp nằm trong, mộ Trương Định trở nên hoang toàng phế truất. Sau với bà Huỳnh Thị Điệu, hay còn gọi là bà Phủ Hải[d] mang đến sửa chữa thay thế lại. Năm 1956, được sửa quý phái lượt nữa"...[18]

Xem thêm: potm là ai

Từ năm 1972 cho tới năm 1973 xây tăng thông thường thờ. Lăng mộ và thông thường thờ Trương Định và được Sở Văn hóa - tin tức nước ta thừa nhận là Di tích lịch sử-văn hóa quốc gia ngày 6 mon 12 năm 1989.

Lễ hội tưởng vọng ông ra mắt bên trên phía trên những ngày 19 và trăng tròn mon 8 dương lịch thường niên.

Trương Định cũng rất được hậu thế tôn vinh bên trên di tích lịch sử thánh địa chúng ta Trương nước ta nằm trong thị xã Thiên Tôn, thị xã Hoa Lư, Tỉnh Ninh Bình. Đền Trương là điểm thờ những người dân chúng ta Trương đang được khuất bên trên bàn thờ tổ tiên xã hội,[19] nhập hậu cung với tượng thờ Ngọc Hoàng Thượng đế (Trương Hữu Nhân) và 14 danh nhân chúng ta Trương vượt trội tức thời phong con kiến ở 3 miền nước ta gồm: Ban văn thờ Thái phó Trương Hán Siêu, Trạng nguyên vẹn Trương Hanh, Trạng nguyên vẹn Trương Xán, Thượng thư Trương Công Giai, Thái sư Trương Đăng Quế, Đông những học tập sĩ Trương Quốc Dụng, Thượng thư Trương Công Hy. Ban võ thờ Tướng Trương Hống, Tướng Trương Hát, Tướng Trương Nữu, Tăng lục võ sư Trương Ma Ni, Tướng Trương Chiến, Đại tướng tá quân Trương Minh Giảng và Anh hùng Trương Công Định.

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Ở phía trên chỉ trận Đại bốt Chí Hòa xẩy ra nhập mon hai năm 1861.
  2. ^ Vị trí kể từ Gò Công cút về phía ao Trường Đua, theo đòi đàng ấp Long Hưng cho tới té thân phụ ấp Giá Trên nằm trong xã Kiểng Phước; kể từ phía trên với bảng chỉ dẫn cút tăng 8,5 km nữa nhằm cho tới thông thường thờ Trương Định (Gia Thuận). điểm này, Lúc xưa là chống "Đám lá tối trời".
  3. ^ Trương Định (ghi chú của Hoang Phong, người dịch sách).
  4. ^ Bà Điệu là phụ nữ út ít của bà Dương Thị Hương, phụ nữ riêng biệt của bà Trần Thị Sanh, và ông Huỳnh Đình Ngươn. Bà Điệu lấy ông chồng là Đốc Phủ sứ là Nguyễn Văn Hải, nên gọi là bà Phủ Hải.

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn vịn Thế (1992), tr. 920
  2. ^ Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 877
  3. ^ Theo Quốc triều chánh biên toát yếu, tr. 401.
  4. ^ Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 878
  5. ^ Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn vịn Thế (1992), tr. 921
  6. ^ Mark W. McLeod (1991). The Vietnamese Response vĩ đại French Intervention, 1862-1874. Greenwood Publishing Group. tr. 65. Wounded and facing capture, he took his own life.
  7. ^ William Appleman Williams, Lloyd C. Gardner chỉnh sửa (1989). America in Vietnam: A Documentary History. Norton. tr. 16.
  8. ^ 130 năm nom lại cuộc sống & sự nghiệp Trương Định: kỷ yếu đuối hội thảo chiến lược khoa học. Sở văn hóa truyền thống vấn đề Tiền Giang. 1995. tr. 11.
  9. ^ Nguyễn Khắc Viện (1978). The long resistance: 1858-1975. Nhà xuất phiên bản Ngoại ngữ. tr. 14.
  10. ^ Phạm Văn Sơn, Việt sử tân biên (quyển 5, luyện thượng, tr. 195), trích: "Một bộ-hạ là Huỳnh-công-Tấn đã trải phản qua loa đầu mặt hàng Pháp, rồi dẫn Liên quân cho tới vây bắt. Ông và 28 người tùy nằm trong bị phun bị tiêu diệt."
  11. ^ Theo Léopold Pallu, Histoire de L’Expédition de Cochinchine en 1861 (Lịch sử cuộc viễn chinh Nam Kỳ 1861), bởi mái ấm xuất phiên bản Hachette in bên trên Pháp năm 1864. Bản dịch của Hoang Phong. Nhà xuất phiên bản Phương Đông, 2008, tr. 252.
  12. ^ Sơn Nam, Sài Gòn xưa - đè tượng 300 năm, Nhà xuất phiên bản. Trẻ, 2008, tr. 162.
  13. ^ Nhiều người biên soạn, Hỏi đáp lịch sử dân tộc Việt Nam, Nhà xuất phiên bản. Trẻ, 2007, tr. 88-89.
  14. ^ Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, tr. 878.
  15. ^ a b Trần Anh Tài, Chút kỉ niệm xưa, báo Khoa học tập Phổ thông.
  16. ^ Nguyễn Liên Phong, Nam Kỳ phong tục nhơn vật trình diễn ca.
  17. ^ Theo Cao Văn Sáu, Vợ Trương Định, một liệt phái nữ tư lượt vươn cao nhập số phận, sách Nam Sở xưa và ni, Nhà xuất phiên bản TP.HCM, 2005, tr.173 - 176.
  18. ^ Huỳnh Minh, Gò Công xưa, Nhà xuất phiên bản Thanh Niên, 2001, tr. 77.
  19. ^ “XÂY DỰNG NHÀ THỜ HỌ TRƯƠNG VIỆT NAM LÀ ĐỂ LẠI MỘT CÔNG TRÌNH TÂM LINH MUÔN ĐỜI CHO CON CHÁU MAI SAU”. Bản gốc tàng trữ ngày 13 tháng bốn năm 2016. Truy cập ngày 7 mon 11 năm 2019.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

  • Đại Nam chủ yếu biên liệt truyện, truyện "Trương Định", Nhà xuất phiên bản Văn học tập, 2004.
  • Nguyễn Q. Thắng và Nguyễn vịn Thế biên soạn, Từ điển anh hùng lịch sử dân tộc Việt Nam, NXB Khoa học tập xã hội, 1992.

Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]